اشتاینر، یاکوب (۱۷۹۶ـ۱۸۶۳)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
یاکوب اشتاینر
Jakob Steiner
زادروز اوتزنستورف، در نزدیکی برن ۱۷۹۶م
درگذشت ۱۸۶۳م
ملیت سوئیسی
تحصیلات و محل تحصیل دانشگاه برلین
شغل و تخصص اصلی ریاضی‌دان
آثار بررسی نظام مند بستگی شکل های هندسی به یکدیگر (۱۸۳۲)
گروه مقاله ریاضیات
یاکوب اشتاینر

اِشتاینِر، یاکوب (۱۷۹۶ـ۱۸۶۳م)(Steiner, Jakob)

ریاضی‌دان سوئیسی، و بنیانگذار هندسۀ ترکیبی[۱] جدید (هندسۀ تصویری[۲]). کاشف رویۀ اشتاینر[۳]، که به رویۀ رومی[۴] نیز موسوم است و دو خانوادۀ مرکّب از بی‌نهایت مقطع مخروطی[۵] بر آن واقع است. قضیۀ اشتاینر[۶] در هندسۀ تصویری نیز از کشفیات اوست. در اوتزنستورف[۷]، در نزدیکی برن[۸]، زاده شد و تا ۱۴سالگی خواندن و نوشتن نمی‌دانست. سپس، در آلمان تعلیم دید. در ۱۸۲۲، در دانشگاه برلین[۹] پذیرفته شد و در حدود ۱۸۲۵، شروع به تدریس در آن دانشگاه کرد. در ۱۸۳۴، برای او کرسی استادی هندسه برپا شد و او بقیۀ عمرش را در این مقام ماند. نخستین مقالۀ او در ۱۸۲۶ انتشار یافت و شامل کشف تبدیلی هندسی[۱۰] بود که با نام هندسۀ انعکاس[۱۱] شناخته می‌شود. بنابه قضیۀ اشتاینر، وقتی مقطعی مخروطی از دو نقطه و با دو دسته خط تصویر شود، آن دو دسته خط به‌صورت تصویری با هم مرتبط‌اند. قضیۀ اشتاینر ـ پونسله[۱۲] ادامۀ کار ژان پونسله[۱۳]، ریاضی‌دان فرانسوی، است که در ۱۸۲۲ عرضه شد. اشتاینر ثابت کرد که هر شکل اقلیدسی[۱۴] را می‌توان فقط با استفاده از یک خط‌کش رسم کرد، به شرط این‌که دایره‌ای در صفحۀ ترسیم موجود و مرکز آن از قبل مشخص باشد. مهم‌‌ترین اثر او بررسی نظام‌مندِ بستگی شکل‌های هندسی به یکدیگر[۱۵] است (۱۸۳۲).

 


  1. synthetic geometry
  2. projective geometry
  3. Steiner surface
  4. Roman surface
  5. conic section
  6. Steiner theorem
  7. Utzenstorf
  8. Bern
  9. University of Berlin
  10. geometrical transformation
  11. inversion geometry
  12. Steiner-Poncelet theorem
  13. Jean Poncelet
  14. Euclidean figure
  15. Systematische Entwicklung der Abhängikeit geometrischer Gestalten von Einander