اعترافات (ح 400م)

اعترافات (۱)(Confessiones)

کتابی کلامی ‌ـ‌ عرفانی، نوشتۀ قدیس اورلیوس اوگوستینوس، به زبان لاتینی، تألیف‌شده در حدود ۴۰۰م. اعترافات، تأثیری ژرف و نازدودنی، هم بر اعتقادات کلامی‌ـ‌عرفانی مسیحی و هم بر ادبیات و فلسفۀ غرب، نهاده است. نویسنده در هریک از سیزده بخش (کتاب) سرگذشت زندگیِ روحی خود را از کودکی تا هنگام گروش به مسیحیت با ‌سادگی به رشتۀ تحریر درآورده است. اوگوستینوس، دورۀ کودکی را به خلاف تصور رایج، با رویکردی مانوی، نه دورۀ معصومیت که دورۀ ناآگاهی از خویشتن می‌شمرد. از دورۀ نوجوانی است که آدمی با دریافت مفهوم گناه رفته‌رفته پای در مسیر آگاهی می‌نهد. نویسنده استدلال‌های مربوط به هریک از مراحلِ زندگی آدمی را با ارائۀ شواهدی از دوره‌های مختلف زندگی خود مستدل می‌کند و نشان می‌دهد که مثلاً گرایش به نوافلاطون‌باوری در اندیشۀ خودش چه بشارت‌هایی برای او در پی داشته است. در پی این گرایش است که نور شهود بر او می‌تابد و سرانجام به مسیحیت روی می‌آورد. دریافتِ شهودی و درون‌گرای اوگوستینوس به این بینش منتهی می‌شود که خداوند را نمی‌توان جز از راه تجربۀ حسی شناخت. خداوند بیرون از زمان است و زمان واقعیت ندارد. کتاب با ارائۀ تعبیری از تثلیث (پدر: وجود مطلق؛ پسر: دانش مطلق؛ روح‌القدس: ارادۀ مطلق خیر) و تأمل درباب مسئلۀ خلقت پایان می‌یابد.