افراسیابیان مازندران
افراسیابیان مازندران
سلسله‌ای از امرای محلی مازندران (حک: ۷۵۰ـ۹۰۹ق). مؤسس این سلسله، افراسیاب بن کیاحسن، پس از قتل فخرالدوله حسن باوندی، آخرین امیر از شاخۀ کین‌خواریۀ آل باوند، حکومت مازندران را به‌دست گرفت، بدین‌سبب، فرزندان او را، «کیاهای چولاب» یا «چُلابی» یا «چُلاو» (منسوب به یکی از بلوکات آمل) یا «افراسیابیان» مازندران خوانند. امیر افراسیاب بسیاری از خاندان‌های قدیمی مازندران را برانداخت و در آمل به استقلال حکومت کرد. در ۷۶۰ق به‌دست مریدان سید قوام‌الدین مرعشی به قتل رسید. بعد از او، کیا فخرالدین چُلابی به امارت رسید که او نیز پس از مدتی کشته شد. به‌سبب نفوذ سادات مرعشی در این ایالت، قدرت هیچ‌یک از امرای افراسیابی قوام نیافت، تا آن که اسکندر شیخی که به هرات گریخته بود، به کمک تیمور لنگ، در ۷۹۴ق تا دوازده سال بعد، دیگر بار بر مازندران استیلا یافت و چون بر تیمور عصیان ورزید، در پیکاری با وی، به قتل رسید و حکومت مازندران را به فرزندان سیدقوام‌الدین مرعشی سپردند. آخرین امیر این سلسله که نامش در تواریخ آمده کیاحسن فرزند لُهراسب بن افراسیاب است که در ۹۰۹ق با استیلای شاه اسماعیل صفوی بر مازندران حکومت وی پایان یافت و دولت افراسیابیان مازندران منقرض شد.