افسنتین

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
افسنطین

اَفْسَنْتین (Artemisia absinthium)
(یا: افسنطین؛ مروه، خاراگوش، شیح رومی، کَشوث رومی؛ خَتْرَق) گیاهی دارویی با نام علمی آرتمیزیا آبسینتیوم متعلّق به خانوادۀ مرکبان (کاسنی). گیاهی علفی، ‌چندساله، ‌پایا، ‌به بلندی 50 ـ 100 سانتی‌متر ‌‌و با برگ‌های نقره‌ای سبز می‌باشد. گل‌هایی زرد ‌و میوه‌ای قهوه‌ای‌شکل دارد. افسنطین به واسطۀ بذر و تقسیم بوته تکثیر می‌شود ‌و در تابستان تا اواسط پاییز به گل می‌نشیند. گیاهی حساس به سرما است ولی به خشکی مقاوم است. تاریخ شناسایی این گیاه را به دوران‌های قدیم، در حدود ۱۶۰۰پ‌م نسبت داده‌اند؛ چنان‌که مصریان اختصاصات افسنتین را بر روی اوراق پاپیروس نوشته‌اند، در آثار بقراط، دیوسقوریدس، پلینی، و جالینوس از این گیاه نام برده شده است که شاید در مواردی منظور گونه‌های دیگری از جنس آرتمیزیا بوده است. این گیاه در مناطق گرم و خشک مدیترانه به‌خوبی رشد می‌کند. در قرون وسطا، پرورش آن در سرزمین پهناوری در شمال اروپا، از شبه‌جزیرۀ اسکاندیناوی تا ایسلند و در قرن ۱۹، در غالب نواحی اروپا مخصوصاً منطقۀ مدیترانه معمول گردید. این گیاه در ایران در مناطقی از اردبیل، تهران، مازندران، گیلان و خراسان می‌روید.

موارد درمانی افسنتین در طی قرون قبل با اختلاف اندکی با موارد استفادۀ امروزی آن شباهت دارد، مثلاً از این گیاه به عنوان هضم‌کننده، تب‌بُر، رفع خنازیر، یرقان، آب‌آوردن، فلج، رماتیسم، دفع کِرْم و حتی در موارد شیوع بیماری‌های طاعون، وبا و باد سرخ استفاده می‌کرده‌اند. همچنین، این گیاه دارای اثر مقوی، مقوی قلب، مدر، قاعده‌آور و ضدعفونی‌کننده است. مصرف زیاد آن مسموم‌کننده است و مبتلایان به ناراحتی‌های هضمی و خون‌ریزی‌های داخلی و زنان باردار نباید از آن استفاده کنند.