الادب الکبیر و الادب الصغیر

الادب‌الکبیر و الادب‌الصغیر
الادب‌الکبیر اثری به زبان عربی از ابن مقفع در قالب پندنامه و در آیین کشورداری، تدابیر سیاسی، آداب و رسوم درباری و قواعد اخلاقی. این کتاب که در اوایل قرن ۲ق تألیف شده در واقع پایه‌گذار نثر عربی است، مشتمل بر یک مقدمه و دو مقاله است. ابن مقفع در مقدمه با ستایش کم‌نظیر پیشینیان، دانش‌های روزگار را از آن آنان دانسته است. مقالۀ اول دارای دو بخش است: آداب سلطنت و ولایت؛ اندرز به همنشین سلطان و وزیر. مقالۀ دوم در آداب دوستی و خطاب به همگان است و به مباحثی چون نگاهبانی نفس، دوری از حسد، جوانمردی، بخشش، پارسایی، و دوری از دنیاپرستی پرداخته است. کتاب دیگری نیز با نام الادب‌الصغیر منسوب به ابن مقفع است که به‌رغم مشابهت در عنوان و موضوع با الادب‌الکبیر از نظر اسلوب با آن تفاوت دارد. ابن مقفع الادب‌الکبیر را با ستایش ایرانیان باستان در علم و فضل آغاز کرده است، اما مؤلف الادب‌الصغیر در مقدمه از روز بازپسین و معاد سخن گفته، به ستایش منطق پرداخته، و به تمثیل و استعاره و تشبیه گراییده است. فصول کتاب نیز به کلیاتی در امور اخلاقی، تربیتی، دینی با سبک‌های متعدد ادبی اختصاص دارد.