القای الکترومغناطیسی
اِلْقای الکترومغناطیسی (electromagnetic induction)
در الکترومغناطیس، تولید نیروی محرک الکتریکی (امف)[۱] در مدار، براثر تغییر شار مغناطیسی[۲] گذرنده از مدار یا براثر حرکت نسبی بین مدار و شار مغناطیسی. با وارد و خارج‌کردن آهنربا در سیم‌پیچی که در مداری بسته قرار دارد، جریان القایی[۳] پدید خواهد آمد. در همۀ دینام‌ها و مولدهای برق، با استفاده از این اثر، برق تولید می‌شود. در دستگاه پخش صوت، وقتی نوار مغناطیسی را از مقابل هد بازنواخت[۴]، که سیم‌پیچ کوچکی است، عبور می‌دهند، میدان مغناطیسیِ در حال حرکت نیروی محرک الکتریکی در هد القا می‌کند که پس از تقویت، صداهای ضبط‌شده را بازتولید خواهد کرد. القایش الکترومغناطیسی وقتی پدید می‌آید که میدان مغناطیسی در اطراف یک جسم رسانا تغییر کند. اگر میدان مغناطیسی را سریعاً تغییر دهیم، جریان القاییِ پدیدآمده بزرگ‌تر خواهد شد. برای تعیین جهت جریان القایی می‌توان از گالوانومتر[۵] استفاده کرد. هنگامی که آهنربا را به درون سیم‌پیچ می‌رانیم، عقربۀ گالوانومتر در یک جهت به حرکت درمی‌آید. هنگامی‌که آهنربا از سیم‌پیچ به بیرون کشیده می‌شود، عقربه در جهت مخالف به حرکت درمی‌آید. اگر تغییر شار مغناطیسی براثر تغییر جریانِ گذرنده از همان مدار باشد، پدیدۀ خود القایش[۶] ظاهر می‌شود، اما اگر تغییر شار ناشی از تغییر جریانِ گذرنده از مداری دیگر باشد، آن را القایش متقابل[۷] می‌نامند. بنابر قانون لنز[۸]، جهت جریان القایی الکترومغناطیسی، که براثر حرکت آهنربا در مجاورت سیم یا حرکت سیم در میدانی مغناطیسی پدید می‌آید، با حرکت پدیدآورنده‌اش مخالفت می‌کند. این قانون با نام فیزیک‌دان آلمانی، هاینریش فریدریش لنز[۹] (۱۸۰۴ـ۱۸۶۵) شناخته می‌شود، که در ۱۸۳۳ آن را عرضه کرد.
قانون‌های فارادی. مایکل فارادی[۱۰]، فیزیک‌دان انگلیسی، برای القایش الکترومغناطیسی سه قانون در نظر گرفت: (۱) هر میدان مغناطیسی متغیری القاکنندۀ یک نیروی الکترومغناطیسی در جسم رسانا است؛ (۲) نیروی الکترومغناطیسی القا شده با آهنگ تغییر میدان متناسب است؛ (۳) جهت نیروی الکترومغناطیسی القا شده به سمت‌گیری میدان بستگی دارد.