الکساندر نوسکی، قدیس (۱۲۲۰ـ۱۲۶۳م)
اَلِکْسانْدْر نِوسکی، قِدیس (۱۲۲۰ـ۱۲۶۳م)(Alexander Nevski, St)
فرمانده نظامی روس و حاکم نووگورود[۱] در ۱۲۳۶م و امیر ولادیمیر[۲] در ۱۲۵۲م. از حملات قوم مغول (۱۲۳۷ـ۱۲۴۰م) جان به در برد و در ۱۲۴۰م سوئدی‌ها و در ۱۲۴۲م ژرمن‌ها را شکست داد. در برابر لیتوانیایی‌ها نیز با موفقیت از روسیه دفاع کرد و از سوی خانِ اردوی زرین[۳] (خان مغول) به مقام امیری ولادیمیر منصوب شد. بقیۀ عمرش را وقف بهبود زندگی مردم روسیه و تسکین آلام ناشی از هجوم تاتارها کرد. در ۱۵۴۷ کلیسای ارتُدوکس روسیه به او مقام قدیسی بخشید. پطر کبیر[۴] صومعه‌ای در سن‌پترزبورگ ساخت و وقف او کرد، و نشانی را نیز به نام او کرد که در ۱۹۱۷ منسوخ شد، ولی در ۱۹۴۲ بار دیگر به‌مثابۀ نشانی نظامی رواج یافت. درپی فتوحات اقوام مغول (۱۲۳۷ـ۱۲۴۰م)، با حاکمان مغول روسیه از در صلح درآمد و با این کار توانست در نبرد نِوا[۵] در ۱۲۴۰م حملات نیروهای سوئدی را دفع کند و، مهم‌تر از همه، شهسواران توتونی[۶] و جنگجویان صلیبی را در ۱۲۴۲م، در نبرد موسوم به «نبرد روی یخ[۷]» در دریاچۀ پیپوس[۸]، شکست دهد. الکساندر ژرمن‌ها را به تله انداخت و هم‌پیمانان او، کمان‌داران اسب‌سوار مغول، نقشی ارزنده در شکست جناح چپ دشمن ایفا کردند.