امت
اُمّت
در فرهنگ اسلامی جماعتی از مردم که خداوند برای آنان پیامبری مبعوث کرده و آنان به او ایمان آورده‌اند. از این‌رو در قرآن و حدیث از امت محمد (ص) و امت‌های دیگر پیامبران یادشده است. اهل سنت، امت اسلامی را به‌عنوان جماعت حافظ قرآن و آخرین امت برگزیدۀ خداوند میدانند و از این رو معتقدند آن‌ها برخلاف خواست خداوند و سنت پیامبر اجماع نمی‌کنند و به‌راه خطا نمی‌روند. به‌نظر آنان اجماع علمای امت می‌تواند کاشف از اجماع امت باشد. همچنین ایشان مطابق احادیث منسوب‌به پیامبر اکرم (ص)، برهم‌زنندگان اجماع امت را گمراه میدانند. در اندیشه شیعی، مصون‌بودن امت از خطا مورد قبول قرار نگرفت و آموزۀ امامت امام معصوم به‌عنوان جانشین نبوت در میان امت مطرح شد. از این‌رو، در نزد شیعه اجماع علما نیز هنگامی که کاشف از رأی امام معصوم باشد مورد قبول است. شیعه نیز با نقل روایاتی از امامان معصوم، انحراف از رأی امام را گمراهی می‌داند. با توجه به این دو رأی کاملاً متفاوت در اندیشۀ اسلامی، به اهمیت انتخاب حاکم مسلمان و چگونگی سلطۀ سیاسی او، چه در سال‌های اول و چه در دوران معاصر، بیشتر پی می‌بریم. از سوی دیگر، مسئلۀ وحدت امت اسلامی و چگونگی تفسیر آن در عمل و نظر همواره و به‌ویژه در قرن ۲۰، دغدغۀ علمای اهل سنت و شیعه بوده است.