امثال و حکم
اَمثال و حِکم
گردآوری و تألیف علی‌اکبر دهخدا، مجموعه‌ای از امثال عامیانۀ متداول به فارسی. مؤلف در هنگام تدوین لغت‌نامۀ خود می‌خواست امثال و حکایات را به پیروی از لاروس بزرگ فرانسوی بین لغات بگنجاند، اما به پیشنهاد اعتمادالدوله قراگوزلو ـ وزیر معارف وقت ـ آن‌ها را از لغات مجزا کرد. این کتاب حدود ۵۲ هزار مدخل دارد که به‌صورت الفبایی تنظیم شده است. از ویژگی‌های این اثر، جمع‌آوری دقیق و تقریباً جامع امثال عامیانۀ فارسی، آوردن ابیات شاعران و جملات فراوان عربی، استناد به منابع فراوان و مهم فارسی و عربی و هندی، یادآوری سرچشمۀ مثل‌ها یا احیاناً خاستگاه اسطوره‌ای و نظایر ادبی آن‌هاست. دهخدا در تدوین این اثر، به همان منابع و مأخذ مکتوب لغت‌نامه اکتفا کرده است؛ به‌‌همین‌سبب، نمی‌توان در آن مثلهای شفاهی را از مثلهای مکتوب تفکیک کرد. با این‌حال، این کتاب به‌سبب جمع‌آوری مثل‌ها، آیات، حکایات، اخبار و افسانه‌های تمثیلی اهمیت فراوان دارد. این اثر نخستین‌بار با حمایت اعتمادالدوله و با پایمردی رعدی آذرخشی، میان سال‌های ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۱ش، در ۴ جلد با عنوان نامۀ داستان یا امثال و حکم به‌چاپ رسید.