اندام حسی

اندام حسّی (sense organ)
اندامی که با استفاده از آن، جانور از محیط اطرافش اطلاعات کسب می‌کند. همۀ اندام‌های حسی دارای گیرنده‌هایی اختصاصی‌‌اند و روش‌هایی برای تبدیل پاسخ این گیرنده‌ها به تکانه‌هایی عصبی دارند که به مغز می‌رسند. اندام‌های حسی اصلی در انسان عبارت‌اند از چشم برای تشخیص نور و رنگ (طول موج‌های متفاوت نور)، گوش برای تشخیص صدا (لرزش‌های هوا) و جاذبه، بینی برای تشخیص برخی مولکول‌های شیمیایی موجود در هوا، و زبان برای تشخیص برخی مواد شیمیایی موجود در غذاها و احساس مزه. به‌علاوه، تعداد بسیاری از اندام‌های حسی کوچک در پوست وجود دارد. از آن جمله‌اند گیرنده‌های درد، حرارت، و فشار که با حس لامسه درک می‌شوند.

احساس‌های جانوران. بنابه تحقیقات ممکن است بینی به نیروهای مغناطیسی حساس باشد و موجب حس ذاتی جهت‌یابی شود. با این همه، مانند بعضی از حس‌ها که بین انسان و سایر جانوران یکسان نیستند، این حس در سایر جانوران به‌خوبی تکامل یافته است. برخی از جانوران تخلیه‌های الکتریکی بسیار ضعیف، لرزش‌های زیر آب، لرزش‌های بسیار اندک زمین، و صداهای پایین‌تر یا بالاتر از دامنۀ شنوایی ما را تشخیص می‌دهند. حساسیت به نور تنوع بسیار دارد. بیشتر پستانداران قادر به تفکیک رنگ‌های گوناگون نیستند، در حالی‌که برخی از پرندگان می‌توانند قطبیت نور را هم تشخیص دهند. بسیاری از حشرات نور طیف ماورای بنفش را، که خارج از طیف بینایی ماست، می‌بینند، در حالی‌که مارها قادرند تصویرهایی از تشعشات مادون قرمز (گرمای تابشی) را ببینند. در بسیاری از جانوران، نور با اندام دیگری، با نام جسم صنوبری، نیز تشخیص داده می‌شود. با این اندام نوری که از جمجمه عبور می‌کند دیده می‌شود و به این ترتیب، با اندازه‌گیری طول روز حساب فصل‌ها نگاه داشته می‌شود.

 

---