انفاق

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اِنفاق

اصطلاحی قرآنی به معنی بذل مال در امور خیر. در قرآن از انفاق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مؤمنان و به‌عنوان عمل صالح یاد شده است. این‌که در قرآن انفاق در کنار ایمان به اصول اعتقادی و برپاداشتن اموری چون نماز به عنوان ویژگی اهل تقوا شناخته می‌شود (سورۀ بقره، آیات ۲ و ۳؛ سورۀ نساء، آیۀ ۳۹؛ سورۀ فاطر، آیۀ ۲۹) از بعد تربیتی آن خبر می‌دهد. بنابر آیات قرآنی، انفاق وسیله‌ای است برای نزدیکی به خداوند (سورۀ بقره، آیات ۲۶۵ و ۲۷۲؛ سورۀ توبه، آیۀ ۹۹) و دستیابی به «برّ» تنها با انفاق آن چیزی ممکن است که مورد علاقۀ آدمی است (سورۀ آل عمران، آیۀ ۹۲). البتّه در صورتی که انفاق براساس ریا باشد ارزشی نخواهد داشت (سورۀ بقره، آیۀ ۲۶۴). در واقع، در آموزه‌های قرآنی انفاق از چنان اهمیّتی برخوردار است که حتّی به تنگدستان هم توصیه شده است و آنانی که اندوختن سیم و زر در پیش بگیرند و از انفاق غافل بمانند به عذابی دردناک وعده داده شده‌اند (سورۀ توبه، آیۀ ۳۴). البتّه در قرآن، با توجّه به تأکید کلّی در رعایت اعتدال در امور، زیاده‌روی در انفاق هم امری نکوهیده است (سورۀ اسراء، آیۀ ۲۹؛ سورۀ فرقان، آیۀ ۶۷). پس از شکل‌گیری مکتب‌های فقهی در جهان اسلام، بحث از انفاق به آن‌ها نیز راه یافت و دربارۀ انواع واجب آن احکامی صادر شد که آن‌ها را به طور خاص در مباحث خمس و زکات، و به صورت پراکنده در مباحث فدیه و کفّاره و نذر در آثار فقهی می‌توان یافت. در آثار اخلاقی متفکّران مسلمان هم انفاق به همین عنوان و یا با عنوان‌هایی مانند «برّ» و «صدقات» مورد توجّه بوده است.