انوشیروان بن خالد
اَنوشیروان بن خالِد (ری ۴۵۹ـ۵۳۲ق)
| انوشیروان بن خالد | |
|---|---|
| زادروز |
ری ۴۵۹ق |
| درگذشت | ۵۳۲ق |
| ملیت | ایرانی |
| نام‌های دیگر | انوشروان بن خالد بن محمد کاشانی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| آثار | نفثه المصدور؛ فتور زمان الصدور و صدور زمان الفتور |
| گروه مقاله | تاریخ ایران |
(یا: انوشروان بن خالد بن محمد کاشانی) از رجال شیعی و مستوفیان دورۀ سلجوقی. برای تکمیل تحصیلات خود به بغداد رفت و در ۵۱۵ق نزد مؤیدالملک، پسر خواجه نظام‌الملک، به مدت دو سال به‌کار پرداخت و در دستگاه دیوانی خواجه دبیری آموخت. پس از قتل مؤیدالملک به بصره رفت و مدت سه سال در آن‌جا ماند. پس از به‌تخت‌نشستن سلطان محمد (پسر ملکشاه) مدتی مقام خزانه‌داری اصفهان به وی سپرده شد و در اواخر عمر سلطان محمد به مقام وزارت منصوب گردید. انوشیروان طی سال‌های ۵۲۱ تا ۵۳۰ق سمت وزارت سلطان محمود و مسعود سلجوقی و مسترشد، خلیفۀ عباسی، را نیز به‌‌عهده داشت. او پس از مدتی از وزارت سلطان مسعود برکنار شد (۵۳۰ق) و سپس به بغداد رفت و تا پایان عمر در آن‌جا ماند و در همان‌جا درگذشت. انوشیروان با ادیبان و شاعرانی چون عبدالله بن ابی‌محمد حریری صاحب مقامات حریری، و ابوبکر اَرَّجانی، مدیحه‌سرا، معاشرت داشت. او کتابی نیز در شرح تاریخ سلاجقه به نام نفثة‌المصدور تألیف کرده است. از دیگر آثار او کتابی به فارسی است با عنوان فتور زمان‌الصدور و صدور زمان‌الفتور که عماد اصفهانی آن را به عربی ترجمه کرده و بنداری از این ترجمه خلاصه‌ای ترتیب داده است.