اوده
اودْهْ (Oudh)
(یا: اَوَدْ) ناحیه‌ای بزرگ از ایالت اوتار پرادش[۱] در شمال هند، مرکّب از شهرهای کانپور، سیتاپور، سلطان‌پور، فیض‌آباد، بارابانکی، گوندا، اونا. از مراکز مهم تشیّع در شمال هند است. مرکز آن، شهر لکنو (لکهنو)[۲] و مساحت آن ۲۴,۰۷۱ کیلومتر است. اوده در قرون ۴ـ۵م بخشی از قلمرو پادشاهی گوپتا (۳۲۰ـ۵۴۴م) بود. در قرن ۶ق/۱۲م مسلمانان آن‌جا را فتح کردند. در قرن ۷ق/۱۳م جزء قلمرو سلطنت دهلی بود و در قرن ۱۰ق/۱۶ به‌تصرّف امپراتوری مغول‌هند درآمد. سید محمّد امین، ملقّب به سعادت خان بهادر و برهان الملک، از سادات خراسانی، پس از مرگ اورنگ‌زیب حکومت اوده را به‌دست گرفت و پس از چند سال عملاً از دولت مغولان جدا شد و سلسلۀ نواب وزیران اوده را بنا نهاد. این سلسله از ۱۲۲۹ق/۱۸۱۴ عنوان پادشاهی گرفت. با این حال نواب وزیران و شاهان اوده تا انقراض دولت مغولان (۱۲۷۳ق/۱۸۵۷)، خود را دست‌نشانده و مطیع آن دولت می‌دانستند. مردم اوده و پادشاه آن سرزمین در شورش سپاهیان (۱۲۷۳ق/۱۸۵۷) شرکت داشتند و دولت انگلیس پس از سرکوبی آن شورش، سلسلۀ شاهان موروثی اوده را برانداخت. دربار نواب وزیران و شاهان موروثی اوده از حامیان جدی شیعۀ امامیه و دوستداران شعر و ادبیات فارسی و مشوق معماری هندی ـ اسلامی بودند. اوده در ۱۲۹۵ق/۱۸۷۷ به آگرا[۳] پیوست و از ۱۳۲۰ق/۱۹۰۲ ایالات متحدۀ آگرا و اوده را تشکیل دادند و در ۱۳۷۰ق/۱۹۵۰ نام آن به اوتار پرادش تغییر کرد.