اکبر، ابوالفتح جلال الدین محمد (۹۴۹ـ۱۰۱۴ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اکبر،‌ ابوالفتح جلال‌الدین محمد (۹۴۹ـ۱۰۱۴ق)
(مشهور به اکبرشاه) پادشاه هند (حک: ۹۶۳ـ ۱۰۱۴ق)، سومین‌ پادشاه‌ سلسلۀ‌ تیموریان‌ هند، پسر همایون‌‌شاه و نوادۀ ظهیرالدین بابر. در آغاز پادشاهی‌اش با مخالفان‌ قدرتمندی‌ مواجه‌ شد و توفیق یافت آن‌ها را سرکوب‌ کند. او قلمرو پادشاهی‌ خود را در فاصلۀ ۹۶۶ـ۱۰۰۹ق بسیار گسترش‌ داد و به‌تدریج کشمیر، قندهار و احمدنگر را جزو قلمرو خویش درآورد. با فتح‌ پتنه،‌ به‌ حاکمیت‌ سلاطین‌ بنگال‌ خاتمه‌ داد. تمرکز قدرت‌ و وحدت‌ آن در سراسر قلمرو تحت‌ حاکمیت‌ اکبر، حاصل‌ آزادمنشی‌، تسامح‌ مذهبی‌، کفایت،‌ و توانایی‌ او در سازماندهی‌ امور بود. در این‌ دوره‌ علوم‌ مختلف،‌ به‌ویژه‌ هنر و ادبیات،‌ رشد و پیشرفت‌ بسیار کرد‌ و آثار بسیاری‌ از‌ زبان‌های‌ سانسکریت‌، عربی‌، ترکی،‌ و لاتین‌ به‌ فارسی‌ ترجمه‌ شد. او دینی التقاطی به‌نام «توحید الهی»، ابداع کرد که آمیزه‌ای از آیین‌های اسلام، هندو، و زردشتی بود. در اواخر عمر با تحریکات و دسیسه‌های فرزندش سلیم مشهور به جهانگیر مواجه شد. عاقبت در آگره وفات یافت و گمان می‌رود مسموم شد.