اکوع، محمد بن علی بن حسین
اکوَع، محمد بن علی بن حسین (1903- 1999) Mohammad Ali ibn Hosein Al-Akwaa
مورخ و فقیه و لغوی یمنی. در 20 سالگی جانشین پدرش در منصب تدریس در مجمع علمی الغیثی شد. در این مجمع دانشجویانی پرورش یافتند که فرهنگ اسلامی قدیم و جدید را یکجا فرا می‌گرفتند. پس از قطع شدن اوقاف و تعطیلی مجمع، به عرصه‌ی فعالیت‌های سیاسی ورود کرد. واقعه‌ی گرسنگی و قحطی‌ِ سال 1943م در ایالت اب و منطقه‌ی غرب صنعاء و حجه و شریفین اکوَع را واداشت تا انجمن اصلاح (جمعیة الاصلاح) را همراه با شماری از آزادی‌خواهان تشکیل داد و خود به ریاست این انجمن برگزیده شد. وی شهر ابین را مرکز فعالیت این انجمن قرار داد. بیانیه‌ی این انجمن تحت عنوان برنامه‌ی آزادگان در عدن منتشر، سپس در شهرهای اب، بریم، ذمار و صنعاء هم توزیع شد. این بیانیه موجب هراس امام یحیی و فرزندش، سیف‌الاسلام حسن نایب امام، در ایالت اب و ولی‌عهد او احمد، والی تعِز گردید. حکومت تصمیم به بازداشت اعضای این انجمن گرفت و آنان را به زندان حجه فرستادند. اکوَع تا 13 آوریل 1947 در زندان بود. او پس از آزادی فعالیت‌های مبارزاتی‌اش را با احتیاط تا کشته شدن امام یحیی در صنعاء و برپایی دولت مشروطه به زعامت امام عبدالله بن وزیر که تنها 21 روز ادامه داشت ادامه داد. سپس صنعاء در جریان هجوم قبایلی که قصد نابود کردن دولت مشروطه را داشتند سقوط کرد و اکوَع هم در جریان این هجوم همانند بسیاری دیگر از آزادی‌خواهان دستگیر شد. پس از دستگیری به زندان حجه فرستاده شد و تا سال 1955 در حبس بود. در این سال با دستور سیف‌الاسلام محمد البدر آزاد شد و به عنوان قاضی منطقه‌ی ذی السفال انتخاب گردید. با آغاز انقلاب در سال 1962 به ترتیب به معاونت وزارت دادگستری، وزارت اوقاف، وزارت رسانه‌ها و ریاست کمیسیون تألیف و نشر منصوب شد. اکوع از این پس به تألیف و همچنین تحقیق در برخی کتب خطی ارزشمند روی آورده است.
از آثار اوست: تاریخ اجتماعی یمن، عالم و امیر، اسناد سیاسی یمن و یمن سبز، مهد تمدن، و همچنین تصحیح بخش‌های نخست، دوم، هفتم و دهمِ کتاب الاکلیل (اثر محمد بن حسن همدانی).