ایزوتسو، توشی هیکو (۱۹۱۴ـ۱۹۹۳)
ایزوتْسو، توشی هیکو (۱۹۱۴ـ۱۹۹۳)
زبان‌شناس، قرآن‌پژوه، اسلام‌شناس و فیلسوف ژاپنی. مدرک کارشناسی خود را از دانشگاه کیو، در توکیو، و دکتری خود را در ادبیات از وزارت آموزش و پرورش ژاپن دریافت کرد. در دوران تحصیلات خود به فراگیری زبان عربی نزد موسی جارالله پرداخت و برای نخستین‌بار قرآن را از عربی به ژاپنی ترجمه کرد. سپس با توجه به تسلط بر مفاهیم قرآنی به مطالعۀ ادبیات عرب دورۀ جاهلی پرداخت و با اقامت در لبنان و مصر با دانشمندان اسلامی کشورهای عربی آشنا شد. در ۱۹۶۱ به دعوت پروفسور اسمیت، رئیس مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، به مونترالِ کانادا رفت و به بحث و فحص دربارۀ کلمات کلیدی قرآن و مفاهیم اخلاقی قرآنی و تدریس متون مهم اسلامی پرداخت. آشنایی او با دکتر مهدی محقق که در آن زمان استاد مدعو در دانشگاه مک‌گیل بود، باعث شد به فلسفه و عرفان ایرانی به‌ویژه حکمت متعالیه ملاصدرا علاقه‌مند شود و همراه او شرح منظومه سبزواری را به انگلیسی ترجمه کرد. ایزوتسو از ۱۳۴۷ش متناوباً در ایران اقامت داشت و با همکاری دکتر مهدی محقق شعبه‌ای از مؤسسه مطالعات اسلامی را در تهران بنا کرد. پس از آن به‌سبب روی کار آمدن دولت فرانسوی‌زبان در ایالت کبک کانادا، کمک دانشگاه مک‌گیل به مؤسسه مطالعات اسلامی قطع شد و این مقارن بود با تأسیس انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران که از امکانات بسیاری برخوردار بود و ایزوتسو را به‌صورت تمام‌وقت به‌کار گرفت. وی در ۱۳۵۷ش برای همیشه به ژاپن بازگشت. ازجمله آثار او که به فارسی ترجمه شده‌اند عبارت‌اند از بنیاد حکمت سبزواری؛ ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن؛ خدا و انسان در قرآن؛ صوفیسم و تائوئیسم؛ مفهوم ایمان در کلام اسلامی، و خلق مدام در عرفان اسلامی و آیین بودایی ذن.