ایوبری
اِیوْبِری (Avebury)
بزرگ‌ترین دایرۀ سنگی اروپا (به قطر ۴۱۲ متر) در ویلتشر[۱] انگلستان. گمان می‌رود که این بنای یادبود دورۀ کلان‌سنگی[۲] بخشی از مجموعۀ مربوط به یک آیین یا شعایر باشد و حاوی ۶۵۰ قطعۀ عظیم سنگ است که به‌صورت دایره‌ها و گذرگاه‌هایی در کنار هم چیده شده‌اند. این بنا شاید در حدود ۳۵۰۰ سال پیش ساخته شده و با بنای یادبود سیلبری هیل[۳]، که در مجاورت آن است، ارتباط دارد. کناره‌ای خاکی و خندقی داخلی با ورودی‌هایی از جهت مختلف در اصل پانزده متر بالاتر از ته خندق قرار داشتند. این خاکریز و حصار مدوّر بیرونیِ سنگی دایره‌های درونی را احاطه می‌کنند. ارتفاع سنگ‌ها از ۱.۵ متر تا ۵.۵ متر و پهنایشان از یک متر تا ۳.۶۵ متر متغیّر است. این سنگ‌ها در اواخر دوران نوسنگی[۴] یا اوایل عصر مفرغ[۵] کار گذاشته شدند. آثار باقی‌مانده‌ای که امروزه می‌توان دید شاید روی محل قدیمی‌تری را پوشانده باشد ـ چنان‌که در مورد تعدادی از محل‌های ماقبل تاریخ نیز ممکن است چنین بوده باشد. هنگامی که روستای اِیوبری از میان این دایره سر برآورد، بسیاری از تخته‌سنگ‌هایش به‌عنوان مصالح ساختمانی به کار برده شدند. در قرون وسطا بسیاری از سنگ‌ها دفن شدند. اَلگزاندر کیلر[۶]، مالک سابق این محل، کوشش فراوان کرد که بنای یادبود را بازسازی و حفظ کند. او «موزۀ اِیوبری» را بنیاد نهاد. یافته‌های این محل و خاکریز دفاعی مربوط به عصر نوسنگیِ ویندمیل هیل[۷]، که در مجاورت آن است، حفظ و نگهداری می‌شوند. مکان این یادمان در ۱۹۴۳ در اختیار «سازمان ملّی» قرار گرفت و ناحیه‌ای که اکنون از آن حفاظت می‌شود اکثر دایره‌های سنگی ویندمیل هیل، و مزرعۀ اربابی را دربر می‌گیرد.