بابرنامه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بابُرنامه

(یا: واقعات‌ بابری؛ تِزُوک‌ بابری) زندگی‌نامۀ خودنوشت‌ ظَهیرالدّین‌ محمد بابُر مؤسس سلسلۀ تیموری هند (‌۸۹۹ـ‌۹۳۷‌ق)، به ترکی جغتایی. مؤلف‌ در این‌ کتاب،‌ صادقانه‌ و بدون‌ تعصب‌ به‌ شرح‌ آرا و عقاید خود پرداخته‌ و حتی‌ از بیان‌ ضعف‌ها و شکست‌هایش‌ ابایی‌ نداشته‌ است‌. این‌ کتاب‌ حوادث‌ سال‌های‌ ۸۹۹ تا ۹۳۶ق (واپسین‌ سال‌ حکومت‌ بابر) را دربر می‌گیرد. بابُرنامه از جنبه‌های‌ تاریخی‌، جغرافیایی‌، مردم‌شناسی‌ و ادبی‌ دارای‌ اهمیت‌ است‌ و با نثری‌ ساده‌ و آراسته‌ نگارش‌ یافته‌ و در شمارِ بهترین‌ نمونه‌های‌ جغتایی‌ و یا حتی‌ زبان‌ ترکی‌ است‌. این‌ اثر را در زمان‌ حیات‌ بابر زین‌الدین‌ وفایی‌ خوافی‌ ( ‌۹۹۴‌ق) و بعدها میرزا پاینده و محمدقلی مغول حصاری و بارِ سوم عبدالرحیم بیرام خان معروف به خان خانان به فارسی ترجمه کردند که در ۱۳۰۸‌ق همین ترجمۀ اخیر به‌صورتی‌ مغلوط‌ و مشوش‌ با عنوان ‌تجارب‌الملوک‌ در بمبئی منتشر شد‌. همچنین‌ ترجمه‌ و تلخیص‌هایی‌ از این‌ اثر به‌ زبان‌های‌ انگلیسی‌، فرانسه‌، روسی‌، آلمانی‌ و اردو در دست‌ است‌.