بادبادک

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بادبادک (kite)

نوعی وسیله که کودکان و نوجوانان معمولاً برای بازی و تفریح در هوا به پرواز درمی‌آورند. بادبادک را از چارچوبی سبک و پوششی نازک می‌سازند و دنباله‌ای اغلب کاغذی به آن می‌بندند تا تعادلش در هوا حفظ شود. بادبادک در ساده‌ترین نوعش کاغذی به‌شکل مثلّث، لوزی یا مربع در اندازه‌های مختلف است که بر روی آن دو یا چند قطعه نِی عمود برهم (تقریباً به شکل صلیب که نِی افقی حالت کمانی دارد) می‌چسبانند و به کمک نخی بلند، جهت هدایت آن، بادبادک را در معرض جریان باد قرار می‌دهند و به هوا می‌فرستند. بادبادک در اندازه‌ها، شکل‌ها و رنگ‌های گوناگون است و علاوه بر کاغذ از موادی چون پارچۀ نازک نخی یا نایلونی و جز آن نیز ساخته می‌شود. چارچوب آن را نیز علاوه بر نِی، از جنس چوب، پلاستیک و آلومینیوم می‌سازند. بادبادک هنگامی به خوبی در هوا به پرواز درمی‌آید که فشار باد در سطح زیرین بادبادک بیشتر از فشار هوا در بالای آن باشد. به احتمال فراوان بادبادک نخستین‌بار در حدود ۳هزار سال پیش در چین ساخته شده است. در چین باستان روز مشخصی از سال را روز بادبادک می‌نامیدند، و امروزه نیز از تعطیلاتِ مهم چینی‌هاست. بادبادک انواع بسیار دارد که از رایج‌ترین آن‌هاست: ۱. بادبادک تخت که قدیم‌ترین و ساده‌ترین نوع بادبادک و به شکل لوزی یا مربع با دنباله‌ای کاغذی یا پارچه‌ای است؛ ۲. بادبادک کمانی که چارچوب آن دارای انحناست و زاویه‌ای دو سطحی به‌وجود می‌آورد تا باد در آن بپیچد و تعادل آن در هوا حفظ شود. این نوع بادبادک نیازی به دنباله ندارد؛ ۳. بادبادک جعبه‌ای که از چند قسمت به‌صورت جعبه‌های هرمی، مکعب و مکعب مستطیل ساخته می‌شود و اغلب در بادهای مداوم و شدید به پرواز درمی‌آید؛ ۴. بادبادک دلتایی که سه‌گوش است و معمولاً پره‌ای دارد که بر بدنۀ بادبادک عمود است و نخِ هدایت به آن وصل می‌شود؛ ۵. بادبادک انعطاف‌پذیر که از چند قطعۀ کاغذی یا پارچه‌ای ساخته می‌شود. نوعی از این بادبادک به شکل چتر نجات است؛ ۶. بادبادک‌هایی که ممکن است از ترکیب این چند نوع ساخته شود و دارای قطعه‌ها یا وسایلی اضافی همچون فانوس و نظایر آن باشد. از بادبادک ممکن است در پژوهش‌های هواشناسی یا در کاربرد نظامی، مانند شناسایی مناطق دشمن، نیز استفاده شود. طرح بادبادک، به‌ویژه بادبادک‌های جعبه‌ای، به برادران رایت در طراحی بال‌های هواپیما بسیار کمک کرده است. امروزه ساختن و به هوا فرستادن بادبادک از ورزش‌ها و سرگرمی‌های کودکان و حتی بزرگ‌سالان در سراسر جهان است، که هم به‌صورت انفرادی و هم به‌صورت گروهی انجام می‌گیرد و نیز در قالب مسابقه و جشنواره برگزار می‌شود. پرواز با کایت که نوعی بادبادک بسیار بزرگ قلمداد می‌شود، از ورزش‌های مفرّح و جذّاب است.