بارت، رولان (۱۹۱۵ـ۱۹۸۰)
بارْت، رولان (۱۹۱۵ـ۱۹۸۰)(Barthes, Roland)
فیلسوف و نظریه‌پرداز فرانسوی در حوزۀ ادبیات و هنرها، نشانه‌شناسی و ساختارگرایی. در دانشگاه پاریس در رشته ادبیات کلاسیک تحصیل کرد و نخستین استاد کرسی نشانه‌شناسی ادبی در کولژ دو فرانس بود. مهم‌ترین اثر دورۀ نخست فعالیت بارت سلسله تأملاتی است دربارۀ فرهنگ جدید فرانسه در نشریۀ له لتر نوول[۱] (۱۹۵۴ـ۱۹۵۶) که همراه با مقاله‌ای دیگر در ۱۹۵۷ به‌نام اسطوره‌شناسی‌ها[۲] به‌چاپ رسید. بارت در این اثر نشان می‌دهد که چگونه پدیده‌هایی نظیـر نژادپرستی، استعمـار و بـرتـری‌طلبی جنسی در پشت امور عادی زندگی مخفی شده‌اند. بارت از اولین نظریه‌پردازانی بود که به فرهنگ توده‌ها و مظاهر آن علاقه نشان داد. کتاب اسطوره‌شناسی‌ها با رویکردی نشانه‌شناختی می‌کوشد ساختارهای شکل‌دهنده و حاکم بر فعالیت‌های معنادار انسان را بشناسد. کوشش‌های بعدی بارت برای درک پدیده مُد مصداق بارزی از آن است. بارت در مرحلۀ بعدی فعالیتش تحت تأثیر نقادی‌های دریدا و کریستوا[۳]، رؤیای علمی‌بودن را کنار گذاشت. او در کتابش به‌نام S/Z که تحلیلی است از یک رمان کوتاه بالزاک نشان می‌دهد که حتی متن‌هایی که عموماً واقع‌گرا دانسته می‌شوند نیز نه فقط واقعیت را منعکس نمی‌کنند، بلکه ترکیبی از فرهنگ پیش‌پا افتاده و مشاهدات دست‌چندم‌اند. بارت آثار کلاسیک قرن ۲۰ را به‌عنوان آثاری که خواننده در آن‌ها منفعل است (آثار خواندنی[۴]) با متن‌هایی که خواننده در آن‌ها فعّال است (آثار نوشتنی[۵]) در تقابل قرار می‌دهد. بارت در مقالۀ مشهورش به‌نام مرگ مؤلّف[۶] (۱۹۶۸) این عقیده را رد کرد که مؤلّفِ یک اثر، بیش از بقیه به معنای متن واقف است و معنای متن را خواست مؤلّف تعیین می‌کند. به عقیده او متن‌ها نسجی هستند که از منابع فرهنگی بی‌شمار ساخته می‌شوند؛ از این پس باید خواننده را به‌عنوان آفرینندۀ معانی تازه در برخورد با اثر مورد توجه قرار داد.