بار امانت
بارِ اَمانَت
بارِ اَمانَت (نیز: امانت ربانی و امانت ربوبیت) در اصطلاح عرفان، ودیعه‌ای که آدمی با آن به شناخت و دوستی خداوند می‌رسد و نیز استعدادی که خداوند در نهاد انسان قرار داده است تا با آن به جامعیت اسما و صفات الهی دست یابد. این‌که قبول آن نوعی تعهد از سوی انسان بوده، از مفهوم آیۀ ۷۲ سورۀ احزاب گرفته شده است. از این‌رو، هر یک از عرفا و متکلمان، تعبیرهای گوناگونی از این مفهوم به دست داده‌اند. متکلمان شیعی آن را به ولایت و امامت در جامعه و در حوزۀ خلافت اسلامی و ولایت حضرت علی (ع) و استمرار آن تعبیر کرده‌اند. به‌رغم تفسیرها و تعبیرهای علمای ظاهر، در دیدگاه عرفان، بار امانت موجب شده است تا آدمی از ظلم و جهل به در آید و بر قلّۀ عدل و علم بنشیند. در پاره‌ای موارد، تفاسیر عرفا از امانت به «سرّ توحید»، «اسرار الهی» و «نور محمدی»، به گونه‌ای با تعبیرهای علمای ظاهر مطابقت دارد. بعضی از عرفا بار امانت را «عقل»، «اختیار» و «معرفت» نیز تعبیر کرده‌اند و بسیاری دیگر آن را «عشق» دانسته‌اند و بعضی آن را «بلا» گفته‌اند. چون انسان که عاشق بود و از سنگینی بار امانت آگاه نبود، حمل آن بار را پذیرفت و لذا ظلوم و جهول خوانده شد.