باغ دولت آباد
باغ دولتآباد (یزد)
مجموعۀ باغ و عمارتهای متعلقه در یزد، خیابان شهید رجایی، واقع در محلهٔ چهارمنار، کوچهٔ فردوسی (حسینیهٔ فردوس). بانی این باغ و عمارات آن، محمدتقی خان بافقی مشهور به خان بزرگ، حاکم یزد از ۱۱۶۰ق، بوده است. باغ و بناهای آن چندین بار مرمّت شده، و در سالهای اخیر نیز در دست مرمّت است. این باغ دو بخش دارد، که دیواری آنها را از هم جدا میکند، و عمارتِ ورودیِ دوطبقهای، مَفصل ارتباط آنهاست. در دو سوی بخش ابتداییِ باغ، دو بنا قرار گرفته، که امروزه بسیار آسیب دیدهاند. زیباترین ساختمان، باغعمارتی با نام «بادگیر» است، که قاعدهای نیمهشت دارد و در انتهای بخش دوم باغ واقع شده است. این بنا فضای گنبددار زیبایی در میانه دارد، که اتاقهایی به ارتفاع دو طبقه در سه طرف آن نشستهاند. در ضلع چهارم، بادگیر بسیار بلندی قرار دارد. در میانۀ فضای گنبددار، و در هر یک از سه اتاق پیرامون آن، و نیز در فضای زیر بادگیر، حوضهایی واقع است. در بیرون بنا نیز، در جلو هر یک از اضلاع اصلی، حوضی قرار دارد؛ مجموعۀ حوضها، همراه با بادگیر بلند بنا، هوایی خنک و دلپذیر را پدید میآورند که در گرمای تابستان در فضاهای بنا جریان مییابد.
مجموعۀ باغ و عمارتهای آن در سال 1346ش در فهرست آثار ملی ایران و در سال 2011م در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.