باغ ملی
باغ ملّی
گردشگاه عمومی تهران در اوایل دورۀ پهلوی. در ۱۳۰۱ش، سردر میدان مشق، در غرب میدان توپخانه (امام خمینی کنونی)، تخریب و تا سال ۱۳۰۴ به‌جای آن سردر تازه‌ای با طراحی و اجرای استاد جعفر خان کاشی (۱۲۷۶-۱۳۵۲ق) با هشت ستون و یک در بزرگ و دو در کوچکِ پیاده‌روی فلزی نقش و نگاردار ساخته شد. بالاخانۀ سردر با دو برجک در طرفین که شیروانیِ گنبدی‌شکل و زیبایی از آلومینیوم دارد، به نقاره‌خانه اختصاص یافت. سردر آن، با کاشی‌هایی منقّش آذین شده که بر روی آن‌ها تاریخ ساخت (۱۳۴۰ق)، طرح شیر و خورشید درون قابی بیضی، چند بیت شعر، آیه‌ای از قرآن، نقش مسلسل، گلولۀ توپ و پلنگ و طرح‌های رنگارنگ دیگر به چشم می‌خورد. در گذشته، مجسمه‌ای ایستاده از رضاشاه نیز در سردر نصب شده بود. در ۱۳۰۷ش شهرداری تهران، باغی با نام باغ ملی در محوطۀ پشت سردر شامل مهمانخانۀ شهرداری، یک رستوران، سالن سینما با نام سینما ملی، سالن تئاتر، سالن‌های تیراندازی و بیلیارد و زمین چوگان احداث کرد. در رستوران باغ ملی شب‌ها موسیقی و برنامۀ آکروبات اجرا می‌شد. سردر از آن پس به سردر باغ ملی شهرت یافت. در دهۀ دوم سلطنت رضاشاه، با احداث ادارۀ پست مرکزی، ادارۀ کل ثبت اسناد و املاک، کاخ وزارت امور خارجه، باشگاه افسران، موزۀ ایران باستان (موزۀ ملی کنونی)، کتابخانۀ ملی ایران و هنرسرای دختران، باغ ملی برچیده شد. بازماندۀ فضای سبز باغ ملی، خیابان قوام‌السلطنۀ جنوبی را به خیابان کوشک مصری متصل می‌کند.
بنای سردر باغ ملی در سال 1376ش به شمارۀ 1976 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.