بایندر

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بایَندُر

(معروف به ترکمان. در لغت به معنی «آن زمین همیشه پرنعمت باشد») طایفۀ تُرک، از گروه‌های قدیمی تُرکان غز ایران و آناتولی. احتمالاً همراه سلاجقه به ایران آمده‌اند. بایندرها، طایفۀ اصلی اتحادیۀ آق‌قویونلو بوده و ریاست آن را در دست داشتند. قراعثمان آق‌قویونلو مؤسس دولت آق‌قویونلو از این طایفه است. پرچم سفید، علامت خاص این طایفه بود. بایندرها تا قرن ۹ق در دیاربکر سکونت داشتند و پس از تشکیل دولت آق‌قویونلو به نواحی دیگری نظیر قراباغ و نخجوان و بردع و گروس و دامنه‌های کوه سهند مهاجرت کردند. مراتع سهند را در زمان قاجاریه «بایندر یورتی» می‌خواندند. طایفۀ بایندر، پس از پیروزی شاه اسماعیل اول صفوی بر سلسلۀ آق‌قویونلو عملاً رو به تجزیه نهاد. گروه‌هایی از آنان به عثمانی گریختند، تعدادی به‌دست قزلباشان کشته شدند و برخی نیز به دولت صفوی پیوستند. محمدزمان سلطان بایندری از رجال دربار شاه‌عباس بود. فاضل‌خان گروسی، نویسندۀ معروف دورۀ قاجار، و امیر معزّز گروسی، از رجال مستبد دورۀ مشروطیت، از بایندرها بودند.