براهه، تیکو (۱۵۴۶ـ۱۶۰۱)
| تیکو براهه Tycho Brahe | |
|---|---|
| زادروز |
اسکونه ۱۵۴۶ م |
| درگذشت | ۱۶۰۱ م |
| ملیت | دانمارکی |
| تحصیلات و محل تحصیل | تحصیل در کپنهاگ، ویتنبرگ، لایپزیگ و روستوک آلمان |
| شغل و تخصص اصلی | اخترشناس |
| گروه مقاله | اخترشناسی |
بِراهِه، تیکو (۱۵۴۶ـ۱۶۰۱)(Brahe, Tycho)
اخترشناس دانمارکی. رصدهای دقیق او از سیارات به یوهان کپلر[۱]، اخترشناس و ریاضی‌دان آلمانی، امکان داد که مدارپیمایی بیضی‌شکل سیاره‌ها را به دور خورشید ثابت کند. کشف و گزارش ابرنواختر[۲] در ۱۵۷۲ او را مشهور ساخت و رصدهای او از دنباله‌دار[۳] ۱۵۷۷ نشان داد که این دنباله‌دار در مداری بین‌سیاره‌ای حرکت می‌کند. بدین ترتیب، عقیدۀ ارسطو مبنی‌بر این‌که دنباله‌دارها در جو زمین قرار دارند باطل شد. براهه شخصیت پرشوری داشت و پس از آن‌که بینی خود را در دوئل ازدست داد، بینی‌ای نقره‌ای به‌صورت می‌زد. به کیمیاگری[۴] هم علاقه‌مند بود. در ۱۵۷۶، فردریک دوم، پادشاه دانمارک، جزیرۀ وِن[۵] را به او بخشید و او در آن‌جا رصدخانه‌ای برپا کرد. براهه بزرگ‌ترین رصدگر روزگار پیش از اختراع تلسکوپ بود و دقیق‌ترین اندازه‌گیری‌ها را دربارۀ مواضع ستاره‌ها و سیاره‌ها عملی ساخت. در ۱۵۹۹، در مقام ریاضی‌دان سلطنتی به پراگ[۶] رفت. در آن‌جا، کپلر به او پیوست و رصدهایش را پس از مرگ به میراث برد. براهه در اسکونه[۷]، که در آن زمان زیر سلطۀ دانمارک بود، زاده شد. در کپنهاگ، ویتنبرگ[۸]، لایپزیگ[۹] و روستوکِ[۱۰] آلمان درس خواند. گرفتِ کامل[۱۱] ۲۵ اوت ۱۵۶۰ توجه او را به‌خود جلب کرد و از آن زمان دلبستگی پرشوری به اخترشناسی پیدا کرد. او «ستارۀ نو[۱۲]» را که از نوامبر ۱۵۷۲ شروع به درخشیدن کرده بود رصد کرد. این ستاره ابرنواختری بود که درخشش آن برای دیده‌شدن در روز هم کفایت می‌کرد و بیش از یک‌سال نمایان بود. براهه گزارشی دربارۀ این ستاره در رسالۀ دربارۀ ستارۀ نو[۱۳] به دست داد (۱۵۷۳) و در آن تأکید کرد که رصدهایش نشان می‌دهند این ستاره دورتر از ماه است و بنابراین، در قلمروی است که براساس فلسفۀ ارسطویی ممکن نیست در آن تغییری رخ دهد. او دنباله‌دار درخشان ۱۵۷۷ را رصد کرد و به این نتیجه رسید که مدار این دنباله‌دار کشیده و بلند است که با اعتقاد به فلک‌های سیاره‌ای[۱۴] تناقض داشت. براهه آخرین اخترشناس بزرگی بود که نظریۀ خورشیدمرکزی[۱۵] کُپرنیک را رَد کرد و می‌کوشید با این نظر که تمام سیاره‌ها، به‌استثنای زمین، به دور خورشید می‌گردند مصالحه کند. همچنین، متوجه شده بود که مکان‌های واقعی سیاره‌ها با مکان‌هایی که در جدول‌های رایج پیش‌بینی می‌شوند همخوانی ندارد و نیاز به جدول‌هایی مناسب‌تر براساس رصدهای جدید از حرکات خورشید، ماه و سیاره‌ها را احساس می‌کرد. او جدول‌هایی از حرکت خورشید تهیه کرد و طول سال را با دقتی در محدودۀ کم‌تر از یک ثانیه مشخص کرد. این امر منجر به اصلاح تقویم ۱۵۸۲ شد. فهرست‌نامۀ او مواضع حدود ۸۰۰ ستاره را به‌دست می‌داد و نخستین نمونۀ جدید و کامل از زمان بطلمیوس[۱۶] بود و بیش از یک قرن مورد استفاده قرار گرفت. اطلس مشهور یوهان بایر[۱۷] با توجه به فهرست‌نامۀ براهه ترسیم شد. براهه در جزیرۀ وِن رصدخانۀ «شهر افلاک[۱۸]» را ساخت و از ۱۵۷۶ تا ۱۵۹۶، با همکاری بسیاری از دستیارانش خورشید، ماه، ستاره‌ها، و سیاره‌ها را از آن‌جا رصد کرد. بسیاری از شخصیت‌های سرشناس در آن‌جا با او دیدار داشتند، ازجمله جیمز ششم پادشاه اسکاتلند، و چندی بعد جیمز اول پادشاه انگلستان، که شعری نیز در گرامیداشت براهه سرود. براهه پس از آن‌که از حمایت جانشینان شاه فردریک محروم شد، در ۱۵۹۷ دانمارک را ترک کرد و امپراتور رودولف دوم[۱۹]حامی او شد. براهه در ۱۵۹۹، در اقامتگاه امپراتوری در پراگ ساکن شد.