بربرها (قوم)
بَربَرها (قوم)(Berber)
مردمی غیر سامی و قفقازی‌تبار که در شمال افریقا زندگی می‌کنند و از دوران پیش از تاریخ در منطقه‌ای موسوم به بربر[۱] ـ سواحل مدیترانه از مصر تا اقیانوس اطلس ـ می‌زیسته‌اند. زبان بَربَرها، که امروزه به آن بَربَری اطلاق می‌شود (و جزء خانوادۀ زبان‌های حامی ـ سامی یا افریقایی ـ آسیایی است)، هم به خط عربی و هم به خط بَربَری نوشته می‌شود و حدود ۱۰میلیون نفر به آن تکلم می‌کنند: تقریباً یک‌سوم از الجزایری‌ها و تقریباً دوسوم از مراکشی‌های کنونی به این زبان سخن می‌گویند. بَربَرها عمدتاً کشاورزند، اما برخی از آن‌ها هنوز کوچنده به‌شمار می‌آیند. بربرها، که شامل اقوامی چون طوارق[۲]، قبائلیه[۳] و شوعیه[۴] می‌شوند، به‌تدریج پس از ورود فاتحان عرب در قرن ۷م به اسلام رو آوردند. آن‌ها عمدتاً ترکیبی از جمعیت‌های شبان و کشاورز را تشکیل می‌دهند. در بین بربرهای بیابان‌نشین گاه به نوعی ساختار اجتماعی سلسله مراتبی برمی‌خوریم، اما اکثر بربرها فاقد حکومت مرکزی قدرتمندند. امروزه بسیاری از آن‌ها به شهرها نقل مکان کرده‌اند و به تجارت و کارگری مشغولند. بیش از ۱۰۰هزارتن از بربرهای قوی ساکن منطقه قبائلیه در شمال شرقی الجزایر در سپتامبر ۱۹۴۴ در پایتخت منطقه‌ای خود، تیزی‌‌اوزو[۵]، علیه افزایش تهدیدها برضد جامعه و فرهنگ خود دست به تظاهرات زدند. در بین بربرهای ساکن جماعت‌های کوچ‌نشین، همچون قبائلیه الجزایر و ریف[۶]های سواحل اقیانوس اطلس در مراکش، برخی رسوم و مناسک قدیمی هنوز برجای مانده‌اند. بربرها به سوارکاری شهرت دارند.