برسم
بَرسَم
(در پهلوی: بَرْسُمْ، در اوستا: بَرِسْمَن، به معنی بالیدن و روییدن) گیاه مقدس مذهبی. دسته‌ای از شاخه‌های باریک و بی‌گره درختی، مانند انار و گز و هوم، که موبدان به‌هنگام برگزاری آیین دینی به‌دست می‌گیرند. هر یک از شاخه‌های دسته برسم را به زبان پهلوی تاک و زبان فارسی تای می‌خوانند. تعداد شاخه‌ها معمولاً سه تا ۳۵ است. برسم را با برسم‌چین شسته‌‌شده‌ای، که کاردی با دسته‌ای آهنین است، همراه با مراسم دعاخوانی می‌چینند و آن را در بَرسَمدان پاکی که ظرفی به‌شکل قلمدان و از جنس طلا، نقره یا مس است، می‌نهند. برسمدان را ماهروی نیز می‌خوانند؛ زیرا قسمت بالای آن مانند هلال ماه است. قدیم‌ترین تصویری که از این مراسم به‌جا مانده، به روزگار مادها، در گورهای صخره‌ای قیزقاپان و دکان داود، حدود ۵۰۰پ‌م برمی‌گردد. مقصود از گستردن و دردست‌گرفتن برسم، ستایش از آفرینش گیاهان و رستنی‌ها بوده است. در روزگار ساسانیان نیز رسم بود که پیش از خوردن غذا، برسم بردست گیرند و زیر لب دعا بخوانند. برسم‌گستردن در اوستا همچنین اشاره به مراسم قربانی جانوران دارد که گوشت قربانی را روی برسم گسترده بر زمین می‌نهاده‌اند.