برهان الدین محمد
بُرهان‌الدین محمّد ( ـ ۶۱۶ق)
| برهان الدین محمد | |
|---|---|
| درگذشت | ۶۱۶ق |
| شغل و تخصص اصلی | سیاستمدار |
| لقب | صدر جهنم |
(معروف به صدر جهان) هشتمین پیشوای دینی و سیاسی آل برهان در بخارا. وی فرزند احمد بن عبدالعزیز بن مازه بود و به‌‌عنوان حاکم دست‌نشانده و باج‌گزار دولت قراختائیان خدمت می‌کرد. او که بالاترین مرجع مذهبی حنفیان بخارا و در عین حال از ثروتمندترین مردان روزگار خود به‌شمار می‌رفت، دستگاه روحانی قدرتمندی را متشکل از شش هزار فقیه به‌راه انداخت و مخارج آنان را می‌پرداخت. به‌سبب تکبر و غروری که در زمان حج نسبت به حاجیان نشان داد، وی را به «صدر جهنم» ملقب ساختند. وقتی سلطان محمد خوارزمشاه در ۶۱۳ یا ۶۱۴ق، برای نبرد با خلیفۀ عباسی الناصرُ لِدینِ‌الله عازم عراق بود، برهان‌الدین محمد و خانواده‌اش را به خوارزم تبعید کرد. سرانجام در ۶۱۶ق، تمامی خاندان آل برهان به‌دستور ترکان خاتون، مادر خوارزمشاه، به‌قتل رسیدند. با مرگ وی سلسلۀ آل برهان منقرض شد.