برژنف، لیونید (۱۹۰۶ـ۱۹۸۲)
بِرِژْنِف، لئونید (۱۹۰۶ـ۱۹۸۲)(Brezhnev, Leonid)
| لیونید برژنف Leonid Brezhnev | |
|---|---|
| زادروز |
اوکراین ۱۹۰۶ م |
| درگذشت | ۱۹۸۲ م |
| ملیت | اهل شوروی |
| شغل و تخصص اصلی | دولتمرد |
| گروه مقاله | تاریخ جهان |
رهبر شوروی[۱]. دست‌پروردۀ یوسیف استالین[۲] و نیکیتا خروشچف[۳] بود و پس از آن‌که به‌اتفاق آلکسی کاسیگین[۴]، خروشچف را مجبور به استعفا کرد، دبیرکل حزب کمونیست اتحاد شوروی[۵] شد (۱۹۶۴ـ۱۹۸۲) و چند سالی نیز ریاست جمهوری را برعهده گرفت (۱۹۷۷ـ۱۹۸۲). سیاست داخلی برژنف محافظه‌کارانه بود، از طرفی دیگر، شوروی در دورۀ او در سطح بین‌المللی به ابرقدرتی نظامی و سیاسی تبدیل شد و نفوذ فزاینده‌ای در افریقا و آسیا پیدا کرد. برژنف در اوکراین زاده شد. در دهۀ ۱۹۲۰ به حزب کمونیست شوروی پیوست. در ۱۹۳۸ خروشچف، رهبر حزب جدید اوکراین، او را به مقام ریاست واحد تبلیغات حزب منصوب کرد و مدارج ترقی را در حزب محلی طی کرد. پس از جنگ جهانی دوم، توجه استالین، رهبر حزب کمونیست شوروی، را به‌خود جلب کرد و استالین او را به عضویت دبیرخانه و پولیتبورو (کمیتۀ مرکزی حزب کمونیست)[۶] منصوب کرد. برژنف پس از مرگ استالین (۱۹۵۳) از این مناصب خلع شد، اما با حمایت خروشچف به قدرت بازگشت (۱۹۵۶). با افزایش انتقادها از خروشچف، برژنف به مقام تشریفاتی ریاست جمهوری رسید (۱۹۶۰) و به انتقاد از سیاست‌های خروشچف پرداخت. برژنف در ۱۹۶۳ از ریاست جمهوری کناره‌گیری کرد و به کمیتۀ مرکزی و دبیرخانۀ حزب بازگشت. در ۱۹۶۴ با برکناری خروشچف، برژنف دبیرکل حزب کمونیست شد و به‌تدریج ائتلاف محافظه‌کاران و سازش‌کاران را تحت سلطۀ خود درآورد. در ۱۹۷۷ براساس قانون اساسی جدید، مقام ریاست جمهوری را مجدداً احراز کرد. برژنف در مارس‌ـ آوریل ۱۹۷۶ دچار بیماری (احتمالاً سکتۀ قلبی یا مغزی) شد، و این بیماری ظاهراً چنان تفکرات و سخنان او را تحت تأثیر قرار داد که قادر به اتخاذ تصمیم نبود. تصمیم‌ها را ملازمان او اتخاذ می‌کردند، مثلاً تصمیم به اعزام نیرو به افغانستان که برای حمایت از دولت آن کشور صورت گرفت. در داخل شوروی، مشکلات اقتصادی افزایش یافت و دورۀ برژنف گرچه در ظاهر ادامۀ سلطه‌طلبی جهانی به نظر می‌رسید، در حقیقت دورۀ رکود و سیاست‌های محتاطانه بود.