بصل النخاع
بَصَلُ‌النُّخاع (medulla oblongata)
پایین‌ترین بخش مغز و ساقۀ مغز[۱] که در بالا توسط پونز[۲] به مغز میانی[۳] و در پایین در محل سوراخ بزرگ[۴] جمجمه به نخاع متصل می‌شود. بصل‌النخاع بطن چهارم[۵] را محصور می‌کند و هسته‌های عصبی مربوط به اغلبِ اعصاب جمجمه‌ای[۶] را در خود جای می‌دهد. علاوه بر این، راه‌های عصبی عمده‌ای که نخاع را به مراکز عصبی بالاتر وصل می‌کنند از بصل‌النخاع می‌گذرند و مراکز عصبیِ تنظیم‌کنندۀ برخی اعمال حیاتی غیرارادی، مثل تنفس و بلع، در بصل‌النخاع قرار دارند. بصل‌النخاع همچون مخ[۷] و مخچه[۸] از مادۀ سفید و خاکستری تشکیل شده است، ولی در بصل‌النخاع برعکس این دو بخش مغز، مادۀ سفید در سطح، و مادۀ خاکستری به‌صورت هسته‌هایی در عمق مادۀ سفید، در اطراف بطن چهارم، قرار گرفته است. بطن چهارم فضایی است پر از مایع مغزی نخاعی[۹] که از اتساع کانال مرکزی نخاع پس از ورود به جمجمه ساخته شده است. بصل‌النخاع دارای مراکز عصبی متعددی است که در تنظیم برخی از فعالیت‌های خودکار بدن مانند تنفس، ضربان قلب، و گوارش غذا دخالت دارند. از دیگر فعالیت‌های بصل‌النخاع می‌توان کنترل حرکات بدن (همراه با مخچه)، انتقال پیام‌های حسی به مغز، و تنظیم هوشیاری و خواب (همراه با تالاموس[۱۰]) را نام برد. هفت جفت عصب مغزی تحتانی از بصل‌النخاع منشأ می‌گیرند. آسیب‌دیدنِ بخش میانی بصل‌النخاع باعث فلج‌شدن سمت مقابل بدن و از‌بین‌رفتن حس لامسه و فلجِ ناقص زبان می‌شود. آسیب‌دیدنِ ناحیۀ جانبی بصل‌النخاع هم منجر به از‌دست‌رفتنِ حس درد و حرارت طرف مقابل بدن، اختلال بلع، سرگیجه، استفراغ و عدم تعادل می‌شود.