بهرام ساسانی پنجم
بهرام ساسانی پنجم ( ـ۴۳۹م)
(یا: بهرام گور) شاهنشاه ایران (۴۲۱ـ ۴۳۹م)، از سلسلۀ ساسانی، پسر و جانشین یزدگرد اول. روایت است چون به شکار گور اسب بسیار علاقه داشت، لقب گور گرفت. بهرام گور در ادبیات کلاسیک فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد. پس از یزدگرد، شاهزاده‌ای به نام خسرو به سلطنت رسید. بهرام را نُعمان مَلِک حیره در قصر خورنَق تربیت کرده بود. وی، به یاری اعراب حیره و به سرداری نُعمان بن مَنذَر، به قدرت رسید. بهرام گور برای پایان‌دادن به تجاوزات ارامنه به آذربایجان، بدان‌جا لشکر کشید؛ این لشکرکشی به مداخلۀ روم انجامید. سپاه ساسانی پس از ناکام‌گذاشتن رومیان در نبرد نَصیبِین، موفق به فتح تئودوسیوپولیس (اَرزِروم کنونی) شد. سرانجام در ۴۲۲م روم با بهرام پیمان صلحی بست که حدود ۸۰ سال دوام یافت و به‌موجب آن، هریک از دو ملت در کشور دیگری، آزادی دینی داشت. سپس بهرام بر اِفتالیو شاه هِپتالیان پیروز شد. به فرمان بهرام کاخ‌های زیبایی ساخته شد: محوطۀ باستانی چال تَرخان در حدود ۴کیلومتری جنوب شهر رِی و در نزدیکی روستای چال ترخان است. کاخ چال ترخان با گچ‌بری‌های زیبایی آراسته شده بود که بهرام را در حال شکار آهو نشان می‌داد؛ این گچ‌بری‌ها به موزۀ دانشگاه فیلادلفیا برده شد. کیش از قدیمی‌ترین شهرهای بین‌النهرین باستان بود؛ بهرام آن‌جا شکارگاه و کاخی ساخت که با گچ‌بری‌های زیبایش معروف است. فردوسی در شاهنامه افسانه‌هایی را دربارۀ بهرام گور به‌نظم کشیده است؛ و این‌که او در حین شکار، به گودال یا چاه سرپوشیده‌ای افتاد و جان باخت و جسدش نیز به‌دست نیامد. کاخ سَروِستان را از بناهای زمان بهرام دانسته‌اند. نوشته‌اند که او به عربی و چند زبان دیگر سخن می‌گفت. در شاهنامۀ فردوسی آمده است که بهرام تاج را در یک مسابقه از مدعی دیگر ربود؛ در حالی‌که تاج میان دو شیر ژیان قرار داشت. حکیم نظامی گنجوی اشعار تغزلی بسیار زیبایی دربارۀ کامرانی‌های بهرام سروده است.