بورالی ـ فورتی، چزاره (۱۸۶۱ـ۱۹۳۱)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بورالی ـ فورتی، چِزارِه (۱۸۶۱ـ۱۹۳۱)(Burali-Forti, Cesare)

ریاضی‌دان ایتالیایی. در مبحث آنالیزبرداری[۱]، به‌خصوص در زمینۀ تبدیلات خطی[۲] بردارها[۳]، دستاوردهایی داشت. همچنین، پارادوکس بورالی ـ فورتی[۴] را در ۱۸۹۷ عرضه‌کرد. این پارادوکس مغایر این نظر است که ریاضیات، یا دست کم مبانی آن، را کاملاً می‌توان به زبانی صرفاً منطقی بیان کرد. بورالی ـ فورتی در آرِتسو[۵]ی توسکان[۶] زاده شد، در پیزا[۷] درس خواند، و در آکادمی نظامی توپخانه و مهندسی تورینو[۸] استاد ریاضیات شد. پارادوکس بورالی ـ فورتی بیان می‌کند که متناظر با هر رده از عددهای ترتیبی[۹]، یک عدد ترتیبی وجود دارد که بزرگ‌تر از هر عضو آن رده است. برتراند راسل[۱۰]، فیلسوف انگلیسی، در ۱۹۰۲ نشان‌داد که این تعارض جنبۀ منطقی بنیادی دارد و با تغییرات جزیی در نظریۀ اعداد ترتیبی نامتناهی قابل رفع نیست. بیشتر کارهای بورالی ـ فورتی در زمینۀ آنالیز برداری با همکاری روبرتو مارکولونگو[۱۱] صورت گرفت. در ۱۹۰۴، آن‌ها آنالیز جامعی از سیستم‌های موجود نمادهای برداری منتشر کردند و در ۱۹۰۹، پیشنهادهای خودشان را در قالب سیستم واحدی عرضه کردند. بورالی‌ـ‌ فورتی اصول پایۀ آنالیز برداری را با معرفی مفهوم مشتق‌گیری از بردار ساده کرد. از ۱۹۱۲ تا ۱۹۱۳، بورالی ـ فورتی آثار دیگری را در زمینۀ تبدیلات خطی و اثبات کاربرد آن‌ها در زمینه‌های هیدرودینامیک[۱۲]، اپتیک[۱۳] و حل بسیاری از مسائل مکانیک منتشر کرد. آخرین اثر او مقاله‌ای در زمینۀ هندسۀ تصویری دیفرانسیلی[۱۴] بود که در ۱۹۳۰ آن را به‌پایان رساند.


  1. vector analysis
  2. linear transformations
  3. vector
  4. Burali-Forti paradox
  5. Arezzo
  6. Tuscany
  7. Pisa
  8. Turin
  9. ordinal numbers
  10. Bertrand Russell
  11. Roberto Marcolongo
  12. hydrodynamics
  13. optics
  14. differential projective geometry