بچه خانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

بچه‌خانی

(بچه‌خوانی) مجموعه داستان‌ها و کتاب‌های چاپ سنگی که تا ۱۲۸۱‌ق به‌طبع رسیده‌اند و اغلب شامل داستان‌های منظوم و منثوری است که مصور نیز شده‌اند و مخاطب آن عوام می‌باشند. این عنوان، کتاب‌هایی از مثنوی لیلی و مجنون مکتبی شیرازی گرفته تا کتاب‌های دیگری چون حسین کرد شبستری، چهل طوطی، کلثوم‌ننه و غیره را دربر می‌گیرد. البته تمام کتاب‌هایی که در ذیل عنوان بچه‌خانی آورده شده‌اند، همگی در دوران قاجار نوشته نشده‌اند، ازجمله موش و گربه عبید زاکانی، ولی برای اولین‌بار بود که کتاب‌هایی از این دست تحت عنوان «بچه‌خانی» معرفی می‌شدند. برخی از این کتاب‌ها در مکتب‌خانه‌ها نیز استفاده می‌شده و بعضی دیگر در محافل دسته‌جمعی عوامانه برای عموم خوانده می‌شده است که ریشه در همان پرده‌خوانی‌ها دارد. به‌خاطر همین از این کتاب‌ها به‌عنوان کتاب‌های پای کرسی نیز یاد می‌شود. عنوان بچه‌خانی برای اولین‌بار در انتهای کتاب گنجینه عبدالوهاب نشاط اصفهانی توسط شخصی به‌نام حاج موسی به‌کار رفته است. ضبط این کلمه در همه جا به‌صورت «بچه‌خانی» آمده، نه «بچه‌خوانی» که صورت درست آن است.