بیماری سرخ رگ های اکلیلی
بیماری سُرخ‌رگ‌های اِکْلیلی (coronary artery disease)
بیماری‌ای که در آن، تجمعات چربی ناشی از آترواسکلروز[۱] در سرخ‌رگ‌های اکلیلیِ خون‌رسان قلب انباشته می‌شود. در نتیجه، این رگ‌ها تنگ می‌شوند و جریان خون در آن‌ها کاهش می‌یابد. دیوارۀ این سرخ‌رگ‌ها ممکن است قبلاً سخت شده باشد (تصلّب شرایین[۲]). اگر نیاز قلب به اکسیژن افزایش یابد، مثلاً هنگام تمرین حرکات ورزشی، ممکن است خونی که سرخ‌رگ‌های تنگ‌شده به قلب می‌رسانند کافی نباشد و موجب آنژین[۳] شود. اگر جریان خون به بخشی از قلب قطع شود، مثلاً یکی از سرخ‌رگ‌ها براثر لخته‌شدن خون بسته شود (ترومبوز[۴])، حملۀ قلبی[۵] اتفاق می‌افتد. نرسیدن اکسیژن به ماهیچۀ قلب صدمه می‌زند (انفارکتوس[۶]) و اگر بخش بزرگی از قلب آسیب ببیند، ممکن است حمله به مرگ منجر شود. بیماری سرخ‌رگ‌های اکلیلی معمولاً ارثی است و با مصرف سیگار، ورزش‌نکردن، و رژیم غذایی حاوی مقادیر زیاد چربیهای اشباع‌شده، عمدتاً چربیهای حیوانی که کلسترول خون را افزایش می‌دهند، تشدید می‌شود. این بیماری یکی از علل شایع مرگ در بسیاری از کشورهای صنعتی است و در مردان مسن شایع‌تر است. درمان آن عمل جراحی بای‌پس[۷] است. این بیماری مهم‌ترین علت مرگ زودرس[۸] در انگلستان است. برای درمان بیماری سرخ‌رگ‌های اکلیلی از روش‌های گوناگونی استفاده می‌کنند. مؤثرترین آن‌ها عمل جراحی بای‌پس یا عمل جراحی پیوند سرخ‌رگ اکلیلی[۹] است. در این روش درمانی، ناحیۀ تنگ‌شدۀ سرخ‌رگ را تعویض می‌کنند. در روش درمان آندوسکوپی[۱۰]، که به ترمیم داخل مجرای رگ‌های اکلیلی از راه پوست[۱۱] نیز معروف است، سوندی که در انتها بادکنکی دارد به درون رگ فرستاده می‌شود و با کمک آن تنگی رفع می‌شود. این روش ارزان‌تر و نسبت به عمل بای‌پس کمتر تهاجمی است، ولی حدود یک‌سوم بیماران بعد از شش ماه نیاز به عمل مجدد دارند.