تاریخ مختصرالدول
تاریخ مُخْتَصَرِالدُّوَل
(یا: مختصر تاریخ‌الدول) کتابی در تاریخ عمومی به عربی، نوشتۀ ابن عبری (۶۲۳ـ۶۸۵ق). مؤلف، این کتاب را از بخش نخست کتاب دیگرش در تاریخ عمومی که به زبان سریانی بوده، ترجمه و تلخیص کرده و مطالب تازه‌ای در تاریخ اسلام و مغول بدان افزوده است. وی در نگارش این کتاب از عهد عتیق، کتاب مقدس و منابع تاریخی عربی، یونانی، رومی و سریانی استفاده کرده است. ابن عبری، پس از ابوریحان بیرونی، از معدود مورخان شرقی است که فهرست نسبتاً دقیقی از پادشاه هخامنشی را آورده است. بررسی متن و اشارات مؤلف، نشان می‌دهد که وی این مطالب را از منابع یونانی و رومی گرفته و آن‌ها را با رویدادهای عهد عتیق تکمیل کرده است. یکی از منابع عمدۀ تاریخ اسلامی مورد استفاده ابن عبری، الکامل فی‌التاریخ ابن اثیر بوده است. همچنین تاریخ خوارزمشاهیان، اسماعیلیان و مغولان را از تاریخ جهانگشای جوینی خلاصه کرده و مطالب علمی کتاب بیشتر مبتنی بر تاریخ‌الحکماء قفطی است. اما در شرح حوادث روزگار خود، خاصه آنچه به بین‌النهرین و سوریه مربوط می‌شود، مطالب از آن مؤلف است. این کتاب نخست در ۱۰۷۳ق/۱۶۳۳ به کوشش پوکاک به لاتین ترجمه و در آکسفورد منتشر شد. آنطون صالحانی متن عربی تصحیح شده را در ۱۳۰۷ق/۱۸۹۰ در بیروت چاپ و منتشر کرد. این کتاب به فارسی هم ترجمه شده است.