تاکستان، شهرستان
| تاکستان، شهرستان | |
|---|---|
| استان | قزوین |
| بخش | مرکزی، اسفرورین، خرمدشت، و ضیاءآباد |
| جمعیت | 172,636نفر (1395ش) |
| موقعیت | غرب استان قزوین |
| نوع اقلیم | معتدل مایل به گرم و نیمه‌خشک |
| شهر ها و آبادی ها | تاکستان، اسفرورین، خرمدشت، ضیاءآباد، جرندق، فارسجین، رحیم‌آباد، و نرچه |
تاکستان، شهرستان (County) Takestan
شهرستانی در غرب استان قزوین مشتمل بر بخش‌های مرکزی، اسفرورین، خرمدشت، و ضیاءآباد با مرکزیت اداری شهر تاکستان. از شمال به شهرستان قزوین، از شرق به شهرستان بوئین‌زهرا، از جنوب به شهرستان آوج، و از غرب به شهرستان ابهر (استان زنجان) محدود است. سرزمینی است هموار که در شمال غربی آن کوه‌هایی چون قره‌قلعه، با ارتفاع ۲,۱۱۴متر، دیده می‌شود. جنوب این شهرستان نیز به کوه‌های افشار منتهی می‌شود. رودخانۀ ابهررود از غرب به آن وارد می‌شود و پس از آمیختن با خررود، به نام رود شور، از شرق آن خارج می‌شود. این شهرستان چند چشمۀ آب گرم دارد، که مهم‌ترین آنها چشمۀ آب گرم معدنی در آبادی آبگرم (حدود 24کیلومتری شمال شهر آوج) و چشمۀ آب گرم یَله‌گنبد (حدود 39کیلومتری شمال‌غربی شهر قزوین) است. به‌طور کلی این شهرستان دارای آب‌وهوای معتدل مایل به گرم و از لحاظ بارندگی جزو مناطق نیمه‌خشک است.
جمعیت تاکستان 172,636نفر است (1395ش) و مهم‌ترین شهرها و آبادی‌های آن عبارتند از تاکستان، اسفرورین، خرمدشت، ضیاءآباد، جرندق، فارسجین، رحیم‌آباد، و نرچه. راه‌های قزوین به همدان، تاکستان به شال و دانسفهان، و خرمدشت به لوشان، راه‌های ارتباطی آن را تشکیل می‌دهند. غلات، انواع میوه و به خصوص انگور از فرآورده‌های عمدۀ کشاورزی این شهرستان است. مردم تاکستان به زبان‌های تاتی و ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و شیعۀ دوازده‌امامی‌اند. جز کشاورزی و باغداری و مشاغل صنعتی، پرورش دام و طیور، خاصه گوسفند، به صورت صنعتی و نیمه‌صنعتی در این شهرستان رونق زیادی دارد.
طبق اولین تقسیمات کشوری معاصر (1316ش)، بخش ضیاءآباد (تقریباً مشتمل بر شهرستان تاکستان کنونی) در شهرستان قزوین (در استان یکم) بود. در 1337ش، روستای تاکستان مرکز دهستان رامند (از توابع شهرستان قزوین) بود. بخش ضیاءآباد در سال 1359ش به شهرستان تاکستان (در استان زنجان) تبدیل شد. این شهرستان در خرداد 1376 از استان زنجان جدا و به استان جدید قزوین ملحق شد.