تایوان
تایْوان (Taiwan)
موقعیت. کشور جزیرۀ تایوان در آسیای خاوری و در دوراب[۱]های ساحل شرقی چین جا دارد. دریای چین شرقی[۲] از شمال، اقیانوس آرام از شرق و جنوب، و تنگۀ تایوان[۳] از غرب آن را در میان گرفته‌اند. مساحت این کشور ۳۶,۱۹۰ کیلومتر مربع است و شهر تایپه[۴] پایتخت آن است.
سیمای طبیعی. جزیرۀ تایوان، که ۹۸درصد مساحت کشور تایوان را شامل می‌شود، مانند برگی است که دُمبرگ آن در جنوب قرار دارد و درازای آن از شمال به جنوب ۳۹۰ کیلومتر و بیشترین پهنای آن از شرق به غرب ۱۴۰ کیلومتر است. رشته‌کوه‌های چونگیانگ[۵]، که حدود نیمی از جزیره را شامل می‌شود، سراسر نواحی شرقی را دربر گرفته است و بلندترین قلّه آن، کوه یوشان[۶]، ۳,۹۹۷ متر ارتفاع دارد. پیرامون ارتفاعات مزبور را جلگه‌های ساحلی و دریاکنار[۷]های پوشیده از ماسه تشکیل داده است. دامنه‌های ناهموار شرقی آن با شیب تند به صخره‌هایی ختم می‌شود که ارتفاع آن‌ها گاه به ۷۶۰ متر می‌رسد. دامنه‌های غربی آن با شیب نسبتاً ملایم به جلگۀ حاصل‌خیز و نسبتاً پهناوری منتهی می‌شود که از غرب به کرانه‌های تنگۀ تایوان محدود می‌گردد. همۀ رودخانه‌های تایوان از همین ارتفاعات سرچشمه می‌گیرند و همگی کوتاه و پرشیب و خروشان‌اند. رودخانۀ دانشویی[۸]، با درازای ۸۰ کیلومتر، تنها رود قابل کشتی‌رانی آن است و رود چوشویی[۹] با درازای ۱۸۶ کیلومتر، طویل‌ترین آن‌هاست. دریاچۀ سان مون[۱۰]، که در کوه‌پایه‌های غربی کوه‌های چونگیانگ جا دارد، از زیباترین استراحت‌گاه‌های تایوان محسوب می‌شود. این دریاچه و دریاچۀ ساحلی کورال (مرجان)[۱۱]، در شمال شرقی شهر تای‌نان[۱۲]، مهم‌ترین عارضه‌های آبی این کشور به‌شمار می‌آیند. علاوه بر جزیرۀ اصلی تایوان، جزایر پنگهو[۱۳]، شامل ۴۸ جزیره و ۱۲۷ کیلومتر مربع مساحت، چینمن[۱۴]، شامل دوازده جزیره و ۱۵۰ کیلومتر مربع مساحت، و نیز جزایر ماتسو[۱۵]، با ۱۲کیلومتر مربع مساحت، بخشی از کشور تایوان را تشکیل می‌دهند. شهرهای مهم این کشور عبارت‌اند از تایپه، جیلونگ[۱۶]، شین‌چو[۱۷]، سان چونگ[۱۸]، تای‌چونگ[۱۹]، چیایی[۲۰]، تای‌نان، و کاوشیونگ[۲۱]. اقلیم تایوان شبه‌حاره‌ای[۲۲] و مونسونی[۲۳] است. بهار و پاییز آن گرم و تابستان‌هایش بسیار گرم و شرجی است و ماه‌های تیر و مرداد و شهریور فصل بارندگی‌های شدید آن است و به‌طور متوسط هر سال سه یا چهاربار دستخوش طوفان‌های شدید می‌شود. میانگین دمای شهر تایپه در دی‌ماه ۱۵.۳ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۹ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۲,۱۸۰ میلی‌متر است. جنگل‌های تایوان عمدتاً از گونۀ درختان مدارگانی[۲۴] یا حاره‌ای است. درختان برگ‌ریز و مخروطی پوشش ارتفاعات بالاتر از ۲هزار متر است و آهو، گراز، میمون، گربۀ وحشی، یوزپلنگ و انواع مار و خزنده حیات‌وحش آن را تشکیل می‌دهند.
اقتصاد. فراوانی کارگر، پایین‌بودن دستمزدها، ظرفیت کار بالا و دقت قابل توجه کارگران تایوانی، اقتصاد این کشور را شکوفا کرده و تایوان را در ردیف یکی از قدرت‌های اقتصادی آسیا قرار داده است. در گذشتۀ نه‌چندان دور، کشاورزی از پایه‌های مهم اقتصاد کشور تایوان بود. ولی اکنون بیشتر اقلام کشاورزی مورد نیاز داخلی از خارج تأمین می‌شود. با این همه، برنج عمده‌ترین محصول این کشور است که مازاد بر مصرف داخلی به خارج صادر می‌شود. نیمی از تایوان را جنگل فرا گرفته است، ولی نبودن راه‌های ارتباطی و مرغوب‌نبودن چوب درختان جنگلی، نقش مهم اقتصادی آن را کم‌رنگ کرده و تولید سالانۀ چوب آن از ۲۵هزار متر مکعب بیشتر نشده است. ماهی، به‌ویژه ماهی تون، در آب‌های پیرامون تایوان فراوان است و میزان صید آن به ۱.۵میلیون تن در سال می‌رسد؛ اما منابع زیرزمینی آن محدود به سنگ مرمر و دولومیت و نمک است که بیشتر از حوضچه‌های نمک‌گیری ساحلی به دست می‌آید. الکتریسیته در تایوان به روش برقابی[۲۵] و هسته‌ای[۲۶] تولید می‌شود. و ظرفیت تولید و بازده نیروگاه‌های آن تا میزان ۱۷۰میلیارد کیلووات ساعت بالا رفته است. صنعت عمده‌ترین پایه‌های اقتصادی تایوان را تشکیل می‌دهد و تولید وسایل الکتریکی و الکترونیکی، منسوجات و پوشاک، فرآورده‌های شیمیایی و دارویی و ابزارهای دقیق و پالایش نفت و گاز طبیعی بخشی از فعالیت‌های صنعتی آن به‌شمار می‌آیند.
حکومت و سیاست. تایوان دارای حکومت جمهوری چندحزبی با یک نهاد قانون‌گذاری است. رئیس‌جمهور کشور با آرای مردم و برای مدت چهار سال برگزیده می‌شود. مجلس یا شورای قانون‌گذاری آن ۲۲۵ عضو دارد که مردم آنان را برای سه سال انتخاب می‌کنند و رهبر حزب حائز اکثریت سمت نخست‌وزیری و تشکیل هیئت دولت را بر عهده دارد.
مردم و تاریخ. جمعیت تایوان حدود ۲۳,۱۸۸,۰۷۸ نفر است (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن به ۶۴۰.۷ نفر در کیلومتر مربع می‌رسد. رشد سالانۀ جمعیت آن ۰.۴ درصد است و تایوانی‌ها ۸۴ درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. ۴۳ درصد از مردم این کشور بودایی‌اند و ۸۰ درصدشان در شهرها زندگی می‌کنند. زبان رسمی این کشور چینی است و میانگین امید به زندگی ۷۶ سال است و ۹۶ درصد از بزرگسالان آن باسوادند. سابقۀ آشنایی چینی‌ها با تایوان به قرن ۷م می‌رسد. پرتغالی‌ها در ۱۵۹۰ به این سامان وارد شدند و آن را جزیرۀ فرمز[۲۷] (جزیرۀ زیبا) نامیدند. چینی‌ها در آغاز قرن ۱۷ در آن‌جا ساکن شدند و هلندی‌ها در ۱۶۲۴ برج و بارو و تأسیساتی در آن بنا نهادند. چینی‌ها در ۱۶۶۲ هلندی‌ها را از تایوان بیرون راندند و خود در ۱۶۸۳ مغلوب منچوها[۲۸] شدند. تایوان پس از جنگ ۱۸۹۵ چین و ژاپن، به ژاپن واگذار شد و در جنگ جهانی دوم به پادگان نظامی ژاپن علیه چین تبدیل گردید و هواپیماهای امریکایی چندین‌بار آن را بمباران کردند. پس از شکست ژاپن جزیرۀ مذکور دوباره به چین واگذار شد. ملیّون چینی به رهبری ژنرال چیانگ‌کای شک، که از مقابل کمونیست‌های چین عقب‌نشینی کرده بودند، در ۱۹۴۹ در جزیرۀ مزبور مستقر شدند و دولت چین ملّی را تأسیس کردند. دولت مزبور در ۱۹۵۵ با دولت امریکا قرارداد امنیتی منعقد کرد و تحت حمایت دولت امریکا قرار گرفت. با برقراری روابط سیاسی نزدیک بین چین و امریکا، نمایندۀ چین کمونیست جای نمایندۀ چین ملی در سازمان ملل متحد را گرفت و مدت کوتاهی روابط امریکا و تایوان به سردی گرایید. کشور تایوان از آغاز تشکیل همواره مورد ادعای دولت چین بوده و چین کمونیست این سرزمین را از آن خود می‌داند، ولی حمایت امریکا از تایوان تاکنون از تحقق یافتن این امر جلوگیری کرده است.
- ↑ off shore
- ↑ East China Sea
- ↑ Taiwan Strait
- ↑ Taipei
- ↑ Chungyang
- ↑ Yu Shan
- ↑ beaches
- ↑ Tanshui
- ↑ Choshui
- ↑ Sun Moon
- ↑ Coral
- ↑ Tainan
- ↑ Penghu
- ↑ Chinmen
- ↑ Matsu
- ↑ Chilung
- ↑ Hsin Chu
- ↑ San Chung
- ↑ Tai Chung
- ↑ Chiai
- ↑ Kaohsiung
- ↑ subtropical
- ↑ monsoon
- ↑ tropical
- ↑ hydro electric
- ↑ nuclear
- ↑ Ilha Formosa
- ↑ Manchues