تبلیغات

تبلیغات (propaganda)

(یا: پروپاگاند) اشاعۀ روشمند (تبلیغ) اطلاعات یا اطلاعات نادرست، که معمولاً برای حمایت از عقیده‌ای سیاسی یا مذهبی با هدف تلقین نگرش‌ها یا واکنش‌های خاص صورت می‌گیرد. تبلیغات به‌منزلۀ نظام اشاعۀ اخبار، ابزار قانونی دولت محسوب می‌شد، اما حکومت‌های استبدادی، به‌خصوص آلمان نازی، با تحریف‌ عمدی حقایق یا انتشار اخبار کذب باعث سوء شهرت تبلیغات شدند. واژۀ «پروپاگاند» از فعالیت‌های یک شورای مذهبی خاص کلیسای کاتولیک حاصل ‌شده، که درصدد ترویج ایمان و جذب اعضای جدید بوده است. در امریکا در دهۀ ۱۹۸۰ اصطلاح «دیپلماسی دولتی» رواج یافت. گزارش‌ها و مقالات مورد تأیید دولت، به‌خصوص دربارۀ مسائل امریکای مرکزی، به‌منزلۀ منابع مستقل به رسانه‌ها داده می‌شد. تبلیغات در شکل‌های گوناگون رواج یافته‌اند؛ ازجمله تبلیغات سیاه (مُشتی دروغ)، تبلیغات خاکستری (حقیقت نیم‌بند و تحریفات) و تبلیغات سفید (حقیقت). تبلیغات را از زمان‌های بسیار دور به‌کار می‌بردند، اما ظهور رسانه‌های جمعیِ معاصر بر گیرایی آن برای مخاطبان داخلی و خارجی بسیار افزوده است. در جنگ جهانی اول، تبلیغات برای جذب نیرو و بالا نگه‌داشتن روحیۀ مردم و افراد نظامی به‌کار می‌رفت؛ اخبار ناگوار دربارۀ میزان تلفات و اوضاع ناخوشایند پالایش می‌شد. این کلمه از ۱۹۱۸ به‌سبب شیوه‌های تبلیغی دولت‌های فاشیست و کمونیست مفهومی موهن و شوم یافته است. در آلمان نازی تحت رهبری یوزف گوبلس، وزیر تبلیغات، تبلیغات نازی‌ها فاقد هر گونه ارزش اطلاعاتی موثق بود و صرفاً به علمی برای شکل‌دهی به افکار عمومی تبدیل شد.