تجدیدنظر

تجدیدنظر
شکایت و اعتراض نسبت به حکم یا قرار (رأی) دادگاه که در مرحلۀ بدوی صادر شده. به‌موجب مقررات قانون آیین دادرسی مدنی، به هر دعوی اعم از حقوقی یا کیفری در دو مرحله رسیدگی می‌شود؛ مرحلۀ بدوی یا نخستین، و مرحلۀ تجدید نظر. هدف از وضع این مقررات، تأمین دادرسی صحیح، اجرای عدالت، تأمین امنیت قضایی و تضمین حقوق اشخاص است. رسیدگی به درخواست تجدید نظر توسط دادگاه بالاتر صورت می‌گیرد. در دعاوی کوچک و کم‌اهمیت، قانون‌گذار تجدیدنظر را لازم ندانسته و رسیدگی یک مرحله‌ای است. متقاضی تجدیدنظر را تجدیدنظر خواه، طرف مقابل او را تجدیدنظر خوانده، و رأی یا قراری را که مورد تجدیدنظرخواهی قرار گرفته است، تجدیدنظر خواسته گویند. موارد تجدیدنظرخواهی را قانون تعیین می‌کند. در امور کیفری مادۀ ۲۳۲ قانون آیین دادرسی کیفری و مادۀ نوزدهم قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب، آرایی که قابل تجدیدنظرخواهی هستند، تعیین شده است. مرجع تجدیدنظر در امور کیفری، چنانچه رأی بدوی از دادگاه جزایی صادر شده باشد، دادگاه تجدید نظر استان است و اگر رأی تجدیدنظر از دادگاه کیفری استان صادر شده باشد، مرجع دیوان عالی کشور است. مرجع تجدید‌نظرخواهی نسبت به آرای صادره از محاکم حقوقی هر حوزۀ قضایی، دادگاه‌های تجدیدنظر استان در همان حوزه قضایی هستند. مهلت تجدیدنظرخواهی برای اشخاص مقیم ایران بیست روز از تاریخ ابلاغ رأی، و برای کسانی‌که مقیم خارج از کشورند، دو ماه از تاریخ ابلاغ رأی است. احکام صادره در مرحلۀ تجدیدنظرخواهی قطعی‌اند و فقط رئیس قوۀ قضائیه می‌تواند رأی قطعی صادره را که تشخیص دهد خلاف بَیّن شرع است، با استفاده از اختیارات فوق‌العادۀ خود در هر زمان و به هر طریق، نقض و موضوع را جهت رسیدگی مجدد به مرجع صالح ارجاع نماید.