تحریم
تَحریم (embargo)
(یا: بایکوت؛ بویکات) امتناع از برقراری ارتباط تجاری یا اجتماعی با یک شخص، گروه، سازمان یا یک کشور با هدف ایجاد تغییر رویه‌ای دلخواه در او؛ نیز اصطلاحی در علوم اجتماعی به‌ویژه در مطالعات روابط و سیاست بین‌الملل به معنی سیاستی خصمانه در مناسبات بین دولت‌ها. اصطلاح بایکوت برگرفته از نام چارلز بویکات (۱۸۳۲ـ۱۸۹۷)، از عمال زمین‌دار انگلیسی در ایرلند، است که اجاره‌داران به‌سبب فشاری که بر آنان برای دریافت اجاره وارد می‌شد، از ایجاد ارتباط اجتماعی و اقتصادی با او و خانواده‌اش امتناع کردند. در زبان فارسی علاوه بر بایکوت، دو اصطلاح sanction و embargo را هم تحریم می‌گویند. تحریم تجاری نیز، مانند مجازات‌های اقتصادی، ممکن است بر کشوری تحمیل شود که قوانین بین‌المللی را نقض کرده است. قانون تحریم ۱۸۰۷ در امریکا با این هدف تصویب شد که فرانسه و انگلستان را از متوقف‌کردن کشتی‌های امریکایی که حامل جنگ‌افزار برای طرف‌های درگیر جنگ در اروپا بودند، باز دارد. اما تصویب این قانون حرکتی زیان‌بار از کار درآمد، چنان که تحریم ارسال محموله‌های نفتی به اروپای غربی به‌دست تولیدکنندگان نفت خاورمیانه در ۱۹۷۴ چنین بود. سازمان ملل بر ضد رژیم نظامی هائیتی تحریم نفتی و تسلیحاتی (۱۹۹۳ـ۱۹۹۴) و نیز بر ضد صربستان تحریم‌های اقتصادی (۱۹۹۲ـ۱۹۹۵) وضع کرد. ازجمله مهم‌ترین تحریم‌ها، تحریم ایران از سوی امریکاست که در آبان ۱۳۵۸ش (نوامبر ۱۹۷۹) و به دنبال گروگان‌گیری کارمندان سفارت سابق امریکا در ایران، توسط دانشجویان پیرو خط امام صورت گرفت. همچنین تحریم عراق به‌علت حمله به کویت، ازجمله مهم‌ترین تحریم‌ها در دهه‌های اخیر بوده است. استفاده از تحریم به‌منزلۀ اعمال فشار بر کشورهای کوچک و ضعیف، همواره با انتقاد روبه‌رو بوده است. برقراری تحریم، یک عمل حاکمیتی است که دولت آن را اعمال می‌کند و نیازی به تصویب مجلس ندارد. اعتصاب کارگران برای واردکردن کارفرما به اجرای خواسته‌های آن‌ها و امتناع از خرید و مصرف کالا و خدمات از یک تولیدکننده یا کشور، ازجمله مصادیق آن است. تحریم، گاه در تعارضات سیاسی و اجتماعی به‌منزلۀ سلاح نیز به‌کار می‌رود. مصادیق قانونی تحریم در کشورهای گوناگون متفاوت است.