تحفه سامی
تُحفِۀ سامی
تذکره‌ای به فارسی، در شرح حال و نمونۀ اشعار ۷۱۲ تن از شاعران فارسی‌گوی اواخر عهد تیموری و اوایل دورۀ صفویه، تألیف سام میرزای صفوی، در ۹۵۷ق. در یک مقدمه و هفت صحیفه تألیف شده است. صحیفۀ اول در ذکر شاه‌اسماعیل اول صفوی، پدر مؤلف، اولاد و احفاد و سلاطین معاصر ایشان، صحیفۀ دوم در ذکر سادات عظام و علمای انارت اعلام، صحیفۀ سوم در ذکر اسامی حضرات واجب‌التعظیم که اگرچه شاعر نبوده‌اند، اما گاهی زبان به گفتن شعر می‌گشوده‌اند، صحیفه چهارم در ذکر وزرای مکرم و سایر ارباب قلم، صحیفۀ پنجم در ذکر شاعران مقرر و فصحای بلاغت‌گستر، صحیفۀ ششم در ذکر طبقۀ ترکان و شعرای مقرر ایشان و صحیفۀ هفتم در ذکر سایر عوام و اختتام کلام است. به گمان، مؤلف در تحفۀ سامی به سبک مجالس‌النفایس توجه داشته است. دربارۀ شاعران نظر می‌دهد و چون شاعرانی با پیشه‌های گوناگون را معرفی می‌کند، اصطلاحات و نام‌های خاص ابزار این پیشه‌ها را نیز می‌آورد. تحفۀ سامی نخستین اثری است که از تهران و شرح حال شاعران آن به تفصیل یاد کرده است. نثر تحفۀ سامی متکلف، اما بسیار پخته است. این اثر در ایران و هند بارها به‌چاپ رسیده است.