تراز، شهر
تَراز، شهر
شهری در جنوب شرقی قزاقستان[۱] و مرکز استان جامبول (ژامبول)، در ۵۱۶کیلومتری غرب آلماتی[۲]، با ۳۲۵هزار نفر جمعیت (۱۹۹۹). کنار رود تالاس[۳] واقع شده است. صنایع آن عبارت‌اند از کمپوت‌سازی، پالایش شکر، و تولید کودهای فسفاته. تراز شهری کهن است که از پیش از اسلام سابقه داشته و در قرن ۵م توقفگاه کاروان‌های جادۀ ابریشم بود. پس از استیلای اعراب و فتوحات مغول، شهر قزاق‌نشین اولیا ـ آتا[۴] (متعلق به خانات خوقند) در قرن ۱۸ در این‌جا تأسیس شد. شهر تراز در ۱۸۶۴ به‌دست روس‌ها افتاد و در ۱۹۳۸ جامبول نام گرفت؛ در ۱۹۹۶، و پس از استقلال کشور قزاقستان، مجدداً تراز نامیده شد. در دانشگاه تراز کرسی زبان و ادبیات فارسی دایر است. شهر تراز جزو پادشاهی سامانیان بود و هم آنان اسلام را به این شهر آوردند. در ادبیات فارسی به شهر تراز بارها اشاره شده و شاعرانی چون فردوسی، فرخی، منوچهری، خاقانی و ناصرخسرو و دیگران در اشعار خود از آن یاد کرده‌اند. تراز از جهت زیبایی زنان و مردانش ضرب‌المثل بود.