ترمز

تُرمُز (brake)

وسیله‌ای برای کاهش سرعت یا متوقف‌کردن جسم یا وسیلۀ نقلیۀ‌ در حال حرکت. ترمز مکانیکی دوچرخه، با عمل قیچی، قطعات لاستیک سخت را به‌بغل دیوارۀ چرخ آن می‌فشارد. سیستم ترمز اصلی اتومبیل معمولاً هیدرولیکی است؛ وقتی راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، فشار روغن به پیستون‌های سیلندر ترمزِ چرخ‌ها نیرو وارد می‌کند تا عمل ترمز صورت گیرد. در اتومبیل‌ها از دو نوع ترمز استفاده می‌کنند: ترمز دیسکی و ترمز کاسه‌ای. ترمز دیسکی روی چرخ‌های جلوی بعضی از اتومبیل‌ها، و همۀ چرخ‌های اتومبیل‌های مسابقه‌ای و نمایشی نصب می‌شود. این نوع ترمز کارآمدتر است و به‌ندرت بر‌اثر داغ‌شدن عملکرد خود را از دست می‌دهد. بر‌‌اثر فشار ترمزگیری، لقمه‌های ترمز به دو طرف دیسکی فولادی فشرده می‌شوند که همراه چرخ می‌چرخد. ترمز کاسه‌ای را روی چرخ‌های عقب، و گاهی روی همۀ چرخ‌های اتومبیل‌ها نصب می‌کنند. در این نوع ترمز، فشار ترمزگیری سبب می‌شود که کفشک‌های ترمز باز شوند و به کاسه‌ای بچسبند که همراه چرخ می‌چرخد. لقمه‌ها و کفشک‌های ترمز لنت‌های اصطکاکی زبری دارند که قوۀ گیرش و مقاومت آن‌ها در برابر سایش خوب است. بسیاری از کامیون‌ها و قطارها ترمز بادی دارند که با هوای فشرده کار می‌کند. هواپیماهای جت، هنگام نشستن روی باند فرودگاه، نیروی رانش موتورهایشان را معکوس می‌کنند تا سرعت خود را سریعاً کاهش دهند. فضاپیماها، برای ترمزگیری در فضا، از موشک‌های ترمزکننده، و برای کاهش سرعت هنگام بازگشت به زمین، از مقاومت هوا یا نیروی بازدارندۀ جو استفاده می‌کنند.

 

---