ترکستان نامه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تُرکِسْتان‌نامه

(یا: ترکستان در عهد هجوم مغول) نوشته واسیلی ولادیمیرویچ بارتولد (۱۸۶۹ـ۱۹۳۰)، کتابی در تاریخ اجتماعی آسیای میانه. چنان‌که مؤلف نیز در مقدمه کتاب یادآور شده، وی تصمیم داشت که مهم‌ترین دوران تاریخ آسیای میانه، یعنی دورۀ فرمانروایی مغول را موضوع مطالعۀ ویژۀ خویش برگزیند، اما چون تاریخ این سرزمین در قرون نخست اسلامی مورد مطالعه قرار نگرفته بود، لذا وی ناگزیر بخش اعظم کتاب را به پژوهش در سیر تکامل تاریخی آن منطقه، از زمان ورود اسلام تا حملۀ مغول اختصاص داد. مؤلف کوشیده است تا نشان دهد که فتح ماوراءالنهر به‌دست مسلمانان، موجب استقرار مناسبات جدید اجتماعی و شکل‌های نوین دولتی متکی به مرکزیت بیشتر و به‌ویژه اساس مالیاتی تازه گردید. بارتولد این کتاب را براساس منابع فراوان خطی فارسی و عربی تدوین کرد. بخش نخست کتاب در ۱۸۹۸ و بخش دوم در ۱۹۰۰ در سن‌پترزبورگ به زبان روسی منتشر شد و در ۱۹۲۸ به‌ قلم مؤلف ویرایش گردید. کریم کشاورز این کتاب را از آخرین چاپ روسی آن در ۱۹۶۳ و با مراجعه به متون اصلی به زبان فارسی در ۲ جلد منتشر کرد (تهران، ۱۳۵۲ش).