ترکیب حلقوی

ترکیب حَلقَوی (cyclic compound)
گروهی از ترکیبات آلی. مولکول‌های‌ این گروه حلقه‌هایی متشکل از اتم‌ها دارند و ساختارشان به‌شکل زنجیر بسته است. اشکال گوناگون این ترکیبات عبارت‌اند از حلقۀ سیرشده، مثلاً سیکلوپنتان؛ حلقۀ معطر (آروماتیک)، مثلاً بنزن؛ یا ناجور‌حلقه (هتروسیکلیک)، مثلاً پیریدین. ترکیبات حلقۀ سیرشده یا حلقۀ آلیفاتیک پیوندهای مستقر دارند، به این معنی که همۀ الکترون‌ها به پیوندهای خاص خود محدود شده‌اند. برخلاف آن‌ها، در ترکیبات معطر (آروماتیک)، الکترون‌های خاصی بین پیوندهای گوناگون حلقه حرکت آزاد (نامستقر) دارند. خواص شیمیایی ترکیباتی با حلقۀ سیرشده مشابه همتای راست‌زنجیر آن‌هاست، اما ترکیبات معطر به‌سبب ساختار خاص خود در واکنش‌های شیمیایی کاملاً متفاوتی شرکت می‌کنند. ترکیبات ناجور‌حلقه دارای حلقه‌ای از اتم‌های کربن‌اند که به‌جای یک یا چند اتم کربن آن‌ها، عناصر دیگری، معمولاً نیتروژن، اکسیژن، و گوگرد، قرار گرفته است. این ترکیبات یا الیفاتیک یا آروماتیک‌اند. پیریدین ترکیبی ناجور‌حلقه است. حلقۀ این ماده دارای شش عضو است که پنج اتم کربن و یک اتم نیتروژن در آن شرکت می‌کنند. (C_۵NH_۶). فوران حلقه‌ای پنج اتمی، شامل چهار اتم کربن و یک اتم اکسیژن دارد (C_۴H_۴O). اوراسیلدر حلقه شش عضوی خود، دو اتم نیتروژن و دو اتم اکسیژن دارد (C_۴H_۴N_۲O_۲).

 

---