تریتون (اخترشناسی)
تِریتون (اخترشناسی)(Triton)
در اخترشناسی، بزرگ‌ترین قمر نپتون[۱]، به قطر ۲,۷۰۰ کیلومتر. هر ۵.۸۸ روز یک‌بار در جهت پس‌رو یا برگشتی[۲] (شرق به غرب) و با فاصلۀ ۵۴هزار کیلومتر مداری را بر گرد نپتون طی می‌کند. زمان چرخش این قمر به دور محور خودش معادل با زمان گردش آن به دور نپتون است. این قمر اندکی بزرگ‌تر از سیارۀ پلوتون[۳] است و تصور می‌شود صورت ظاهر[۴] و ترکیب آن‌ها شبیه باشد. احتمال می‌رود تریتون در گذشته جسم مستقلی، مانند پلوتون، بوده، ولی نپتون آن را جذب و مهار کرده است. در ۱۸۴۶، اخترشناس بریتانیایی، ویلیام لاسل[۵] (۱۷۹۹ـ۱۸۸۰)، فقط چند هفته بعد از کشف نپتون، تریتون را کشف کرد. دمای سطح تریتون، چنان‌که کاوشگر فضایی وُیجر[۶] ۲ نشان می‌دهد، برابر ۳۸ درجه کلوین (۲۳۵ـ درجه سلسیوس)، و به این ترتیب سردترین نقطۀ شناخته‌شده در منظومۀ خورشیدی است. سطح تریتون با نیتروژن و متان[۷] منجمد پوشیده شده است. مقداری از این مواد بخار می‌شود و جوّ رقیقی را تشکیل می‌دهد که فشاری معادل ۰.۰۰۰۰۱ فشار جو زمین در سطح دریاست. کلاهک قطبی جنوبی تریتون صورتی‌رنگ است. رنگ آن احتمالاً ناشی از تأثیر تابش خورشید بر یخِ متان است. تصور می‌شود رگه‌های تیرۀ روی تریتون از آبفشان[۸]های نیتروژن مایع تشکیل شده باشند. سطح این قمر تعداد کمی دهانۀ برخوردی دارد. بزرگ‌ترین دهانه، با نام مازومبا، ۲۷ کیلومتر قطر دارد. تعداد کم دهانه‌ها حاکی از فوران و انجماد آب (آتشفشان سرد[۹]) است که منجر به محو بسیاری از دهانه‌های اولیه شده است.