تصرف رودخانه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تَصرّف رودخانه (river capture)

انحراف سرچشمه‌های رودخانه، به سوی رودخانۀ مجاور. تصرف رودخانه هنگامی روی می‌دهد که جریان آب موجب فرسایش قهقرایی[۱] سریع (فرسایش رو به عقب تا سرچشمه) شود. سرانجام رودخانه بستر رودخانۀ مجاور را قطع می‌کند و سبب انحراف یا تصرف سرچشمۀ آن می‌شود. سپس، آب سرچشمه روی تراز پایین‌تری از شیب تند، با نام رودشکن[۲]، جاری می‌شود و غالباً پیچ تندی ایجاد می‌کند که به پیچ تصرف[۳] موسوم است. در این ناحیه آبشار تشکیل می‌شود. سپس بازجوان‌شدگی[۴] روی می‌دهد و سبب فرسایش سریع رو به پایین می‌شود. نمونۀ بارز این پدیده، تصرف رود برن[۵] بر اثر عمل رود لید[۶]، در دِون[۷] انگلستان است.

 


  1. headward erosion
  2. knickpoint
  3. elbow of capture
  4. rejuvenation
  5. River Burn
  6. River Lyd
  7. Devon