تعین

تَعَیُّن

در اصطلاح عرفانی به معنای مرتبه. واضح است که اگر این اصطلاح دربارۀ عوالم وحدانی، که هیچ کثرتی ندارد، به‌کار رود، صرفاً به‌معنیِ مرتبه و مرحله‌ای برای تمایز از دیگر مراتب است. بدین‌ترتیب اگر از تعیّن اول و تعیّن ثانی سخن می‌رود، تنها برای تمایز دو مرحلۀ وحدت تام و مرتبۀ ظهورِ علمیِ اشیاء در ذات حق است. از همین‌روست که تعیّن ثانی را حضرت ارتسام، یا حضرت علم ازلی نیز خوانده‌اند. در کتب عارفان، به تعیّن جامع، که مرحلۀ اسم جلالۀ الله است نیز اشاره می‌شود. این تعیّن، ذات و تجلیّاتش را به‌نحو جامع در خود دارد.