تمکین
تَمکین
(در لغت به‌معنای اطاعت، تن در دادن) در اصطلاح فقه امامیه دو معنی دارد: تمکین عام که عبارت است از حسن معاشرت زن با شوهر و اطاعت از او در امور زناشویی؛ و تمکین خاص که عبارت است از نزدیکی جنسی با شوهر هرگاه که او بخواهد جز در مواردی که شرع وی را معذور داشته است، مانند ایام حیض و بیماری. براساس مادۀ ۱۱۰۸ قانون مدنی، هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زناشویی امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. علاوه‌بر آن، مادۀ ۱۱۱۷ قانون مدنی به مرد اختیار داده که زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن است، منع کند. چنانچه زن علی‌رغم آن به‌کار خود ادامه دهد ناشزه محسوب می‌شود و مستحق نفقه نخواهد بود. در مواردی قانون به زن اجازه داده است که از تمکین خودداری کند بدون آن‌که این امتناع، حق او به دریافت نفقه را ساقط نماید. ازجمله مواردی که امتناع زن از ایفای وظایف زناشویی شرعاً جایز شمرده شده آن است که زن بیمار شود و پزشک نزدیکی جنسی با شوهر را منع کرده و یا زن در عادت زنانگی باشد، و یا هرگاه زن برای انجام تکالیف مذهبی واجب اجازۀ بیرون‌رفتن از منزل را از شوهر بخواهد و او اجازه ندهد. همچنین، عدم تمکین در دو مورد موجب اسقاط حقوق مالی زوجه می‌شود: ۱. طبق شرط ضمن عقد مندرج در اسناد نکاحیه هرگاه طلاق بنا به درخواست زوج بوده و به تشخیص دادگاه درخواست طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری و یا سوءاخلاق و رفتار وی نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در طی زندگی مشترک با او به‌دست آورده یا معادل آن را به زوجه منتقل کند. اجرای این شرط منوط به امضای آن توسط زوج در سند ازدواج است. در صورت عدم تمکین، زن از این حق محروم می‌شود. ۲. به‌موجب تبصرۀ شش ماده و‌احدۀ اصلاح مقررات طلاق، مصوبِ ۱۳۷۰، هرگاه تقاضای طلاق از طرف زوج ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار وی نباشد، دادگاه مبلغی را بابت اجرت‌المثل کارهایی که زوجه در طی زندگی مشترک به درخواست زوج انجام داده است، تعیین می‌کند و به پرداخت آن حکم می‌دهد. در صورت عدم تمکین، زن از این حق محروم می‌شود.