تهافت الفلاسفه
تَهافُتُ‌الْفَلاسفه
از محمد غزالی، کتابی به عربی، در رد و انتقاد از فلسفه، به‌ویژه آرای فارابی و ابن سینا. غزالی بیست اشکال به فلسفه مطرح کرده و ناهماهنگی و تناقض آرای فیلسوفان را تشریح، و براساس آن فارابی و ابن سینا را به‌سبب برخی از این آرا تکفیر کرده است. خرده‌گیری‌های غزالی را می‌توان در هشت قسم طبقه‌بندی کرد: ۱. ارتباط خداوند با عالم که در آن مباحث قدم عالم، ابدیت جهان، چگونگی صنع خداوند و عجز فلاسفه از اثبات صانع قابل طرح است؛ ۲. توحید خداوند و عجز فلاسفه از ادراک و اثبات آن؛ ۳. بررسی صفات خدا؛ ۴. چگونگی علم خداوند به جزئیات؛ ۵. خرده‌گیری بر برخی از آموزه‌های فلکی و طبیعی؛ ۶. چگونگی سببیّت؛ ۷. چگونگی نفس؛ ۸. کیفیت حشر جسمانی و روحانی. تهافت‌الفلاسفه از مبادی اصلی جریان دیرپای عقل ستیزی و فلسفه‌گریزی در جهان اسلام است. ابن‌رشد در تهافت‌التهافت به نقد و تکفیر این اثر برخاسته است. این کتاب تاکنون چندین‌بار تصحیح و چاپ شده، از جمله تصحیح موریس بُویژه (۱۹۲۷) و سلیمان دنیا (مصر، ۱۹۵۸ـ چاپ سوم). این اثر به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، لاتینی، و فارسی (به قلم علی‌اصغر حلبی، تهران، ۱۳۶۱ش) ترجمه شده است.